Bijlagen

					Bedragen x € 1.000
Reserves	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotatie	Onttrekking	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-19	2019	2019	2019	31-dec-19
Algemene reserve algemene dienst incl. resultaat	onbeperkt	onbeperkt	105.061	3.415	6.344	0	102.131
Algemene reserves			105.061	3.415	6.344	0	102.131
Reserve Rekenkamer	onbeperkt	variabel	28	0	0	0	28
Reserve Afronding Overbuurtsepolder	2021	2.142	789	0	0	0	789
Reserve Baggeren	onbeperkt	onbeperkt	1.627	225	1.152	0	700
Reserve (Tijdelijke) Huisvesting primair onderwijs	2021	1.400	43	0	0	0	43
Reserve Overdracht schoolgebouwen	2019	900	883	0	883	0	0
Reserve A.M.G. Schmidtpark	2019	5.962	2.357	0	2.357	0	0
Reserve Sociaal Domein	2021	3.000	0	0	0	0	0
Reserve i.a.v. begraafplaats onderhoudsplan	2019	922	125	0	125	0	0
Reserve Bovenwijkse voorzieningen	2020	onbeperkt	876	0	0	0	876
Reserve Actieplan Omgevingswet	2021	1.030	0	1.030	380	0	650
Reserve Nog te maken kosten afgesloten Grex-en	onbeperkt	onbeperkt	131	0	0	0	131
Reserve GO gemeentelijke gebouwen	onbeperkt	onbeperkt	1.905	2.318	1.368	0	2.856
Reserve Onderzoekskosten	2022	1.665	0	0	0	0	0
Reserve Afschrijvingslasten	onbeperkt	onbeperkt	0	0	0	0	0
Reserve Ombuiging	2022	1.200	0	0	0	0	0
Bestemmingsreserves			8.764	3.573	6.264	0	6.073
Egalisatiereserve Afvalstoffenheffing	onbeperkt	onbeperkt	1.236	0	1.236	0	0
Egalisatiereserves			1.236	0	1.236	0	0
Totaal reserves			115.060	6.988	13.844	0	108.204
Voorzieningen	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotaties	Bestedingen	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-19	2019	2019	2019	31-dec-19
Voorziening Wethouders	onbeperkt	onbeperkt	4.236	150	207	0	4.178
Voorziening Afvloeiingsregeling personeel	onbeperkt	onbeperkt	425	0	334	0	92
Voorziening Planschade	2019	2.840	2.840	0	2.778	62	0
Totaal verplichtingen, verliezen en risico's			7.501	150	3.319	62	4.270
Voorziening Riolering	2041	onbeperkt	13.848	1.237	0	0	15.085
Totaal onderhoudsegalisatievoorzieningen			13.848	1.237	0	0	15.085
Totaal Voorzieningen			21.349	1.387	3.319	62	19.354
Voorziening BIE verliezen grondexploitaties	onbeperkt	onbeperkt	42.460	714	0	0	43.173
Voorzieningen grond- en hulpstoffen overig (SA)	onbeperkt	onbeperkt	1.739	0	0	0	1.739
In mindering op boekwaarde Grex en grond			44.199	714	0	0	44.912
					Bedragen x € 1.000
Reserves	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotatie	Onttrekking	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-20	2020	2020	2020	31-dec-20
Algemene reserve algemene dienst incl. resultaat	onbeperkt	onbeperkt	102.131	1.531	17.248	0	86.414
Algemene reserves			102.131	1.531	17.248	0	86.414
Reserve Rekenkamer	onbeperkt	variabel	28	0	0	0	28
Reserve Afronding Overbuurtsepolder	2021	2.142	789	0	0	0	789
Reserve Baggeren	onbeperkt	onbeperkt	700	225	862	0	63
Reserve (Tijdelijke) Huisvesting primair onderwijs	2021	1.400	43	0	0	0	43
Reserve Overdracht schoolgebouwen	2019	900	0	0	0	0	0
Reserve A.M.G. Schmidtpark	2019	5.962	0	0	0	0	0
Reserve Sociaal Domein	2021	3.000	0	3.000	0	0	3.000
Reserve i.a.v. begraafplaats onderhoudsplan	2019	922	0	0	0	0	0
Reserve Bovenwijkse voorzieningen	2023	onbeperkt	876	0	876	0	0
Reserve Actieplan Omgevingswet	2021	1.030	650	0	350	0	300
Reserve Nog te maken kosten afgesloten Grex-en	onbeperkt	onbeperkt	131	0	0	0	131
Reserve GO gemeentelijke gebouwen	onbeperkt	onbeperkt	2.856	507	767	0	2.597
Reserve Onderzoekskosten	2022	1.665	0	1.665	805	0	860
Reserve Afschrijvingslasten	onbeperkt	onbeperkt	0	10.840	34	0	10.806
Reserve Ombuiging	2022	1.200	0	1.200	471	0	729
Bestemmingsreserves			6.073	17.437	4.164	0	19.345
Egalisatiereserve Afvalstoffenheffing	onbeperkt	onbeperkt	0	0	0	0	0
Egalisatiereserves			0	0	0	0	0
Totaal Reserves			108.204	18.968	21.413	0	105.759
Voorzieningen	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotatie	Bestedingen	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-20	2020	2020	2020	31-dec-20
Voorziening Wethouders	onbeperkt	onbeperkt	4.178	150	212	0	4.116
Voorziening Afvloeiingsregelingen personeel	onbeperkt	onbeperkt	92	0	0	0	92
Voorziening Planschade	onbeperkt	onbeperkt	0	0	0	0	0
Totaal verplichtingen, verliezen en risico's			4.270	150	212	0	4.208
Voorziening Riolering	2041	onbeperkt	15.085	1.334	0	0	16.419
Totaal onderhoudsegalisatievoorzieningen			15.085	1.334	0	0	16.419
Totaal Voorzieningen			19.354	1.484	212	0	20.627
Voorziening BIE verliezen grondexploitaties	onbeperkt	onbeperkt	43.173	394	0	0	43.567
Voorzieningen grond- en hulpstoffen overig (SA)	onbeperkt	onbeperkt	1.739	0	0	0	1.739
In mindering op boekwaarde Grex en grond			44.912	394	0	0	45.307
					Bedragen x € 1.000
Reserves	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotatie	Onttrekking	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-21	2021	2021	2021	31-dec-21
Algemene reserve algemene dienst incl. resultaat	onbeperkt	onbeperkt	86.414	935	773	0	86.575
Algemene reserves			86.414	935	773	0	86.575
Reserve Rekenkamer	onbeperkt	variabel	28	0	0	0	28
Reserve Afronding Overbuurtsepolder	2021	2.142	789	0	0	0	789
Reserve Baggeren	onbeperkt	onbeperkt	63	225	288	0	0
Reserve (Tijdelijke) Huisvesting primair onderwijs	2021	1.400	43	0	0	0	43
Reserve Overdracht schoolgebouwen	2019	900	0	0	0	0	0
Reserve A.M.G. Schmidtpark	2019	5.962	0	0	0	0	0
Reserve Sociaal Domein	2021	3.000	3.000	0	0	0	3.000
Reserve i.a.v. begraafplaats onderhoudsplan	2019	922	0	0	0	0	0
Reserve Bovenwijkse voorzieningen	2023	onbeperkt	0	0	0	0	0
Reserve Actieplan Omgevingswet	2021	1.030	300	0	300	0	0
Reserve Nog te maken kosten afgesloten Grex-en	onbeperkt	onbeperkt	131	0	0	0	131
Reserve GO gemeentelijke gebouwen	onbeperkt	onbeperkt	2.597	493	607	0	2.483
Reserve Onderzoekskosten	2022	1.665	860	0	680	0	180
Reserve Afschrijvingslasten	onbeperkt	onbeperkt	10.806	0	367	0	10.439
Reserve Ombuiging	2022	1.200	729	0	371	0	358
Bestemmingsreserves			19.345	718	2.613	0	17.451
Egalisatiereserve Afvalstoffenheffing	onbeperkt	onbeperkt	0	0	0	0	0
Egalisatiereserves			0	0	0	0	0
Totaal Reserves			105.759	1.653	3.386	0	104.026
Voorzieningen	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotatie	Bestedingen	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-21	2021	2021	2021	31-dec-21
Voorziening Wethouders	onbeperkt	onbeperkt	4.116	150	212	0	4.054
Voorziening Afvloeiingsregelingen personeel	onbeperkt	onbeperkt	92	0	0	0	92
Voorziening Planschade	onbeperkt	onbeperkt	0	0	0	0	0
Totaal verplichtingen, verliezen en risico's			4.208	150	212	0	4.146
Voorziening Riolering	2041	onbeperkt	16.419	1.761	0	0	18.180
Totaal onderhoudsegalisatievoorzieningen			16.419	1.761	0	0	18.180
Totaal Voorzieningen			20.627	1.911	212	0	22.326
Voorziening BIE verliezen grondexploitaties	onbeperkt	onbeperkt	43.567	181	0	0	43.748
Voorzieningen grond- en hulpstoffen overig (SA)	onbeperkt	onbeperkt	1.739	0	0	0	1.739
In mindering op boekwaarde Grex en grond			45.307	181	0	0	45.487
					Bedragen x € 1.000
Reserves	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotatie	Onttrekking	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-22	2022	2022	2022	31-dec-22
Algemene reserve algemene dienst incl. resultaat	onbeperkt	onbeperkt	86.575	-567	689	0	85.319
Algemene reserves			86.575	-567	689	0	85.319
Reserve Rekenkamer	onbeperkt	variabel	28	0	0	0	28
Reserve Afronding Overbuurtsepolder	2021	2.142	789	0	0	0	789
Reserve Baggeren	onbeperkt	onbeperkt	0	225	104	0	121
Reserve (Tijdelijke) Huisvesting primair onderwijs	2021	1.400	43	0	0	0	43
Reserve Overdracht schoolgebouwen	2019	900	0	0	0	0	0
Reserve A.M.G. Schmidtpark	2019	5.962	0	0	0	0	0
Reserve Sociaal Domein	2021	3.000	3.000	0	0	0	3.000
Reserve i.a.v. begraafplaats onderhoudsplan	2019	922	0	0	0	0	0
Reserve Bovenwijkse voorzieningen	2023	onbeperkt	0	0	0	0	0
Reserve Actieplan Omgevingswet	2021	1.030	0	0	0	0	0
Reserve Nog te maken kosten afgesloten Grex-en	onbeperkt	onbeperkt	131	0	0	0	131
Reserve GO gemeentelijke gebouwen	onbeperkt	onbeperkt	2.483	507	965	0	2.025
Reserve Onderzoekskosten	2022	1.665	180	0	180	0	0
Reserve Afschrijvingslasten	onbeperkt	onbeperkt	10.439	0	537	0	9.903
Reserve Ombuiging	2022	1.200	358	0	311	0	47
Bestemmingsreserves			17.451	732	2.096	0	16.087
Egalisatiereserve Afvalstoffenheffing	onbeperkt	onbeperkt	0	0	0	0	0
Egalisatiereserves			0	0	0	0	0
Totaal Reserves			104.026	165	2.785	0	101.406
Voorzieningen	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotatie	Bestedingen	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-22	2022	2022	2022	31-dec-22
Voorziening Wethouders	onbeperkt	onbeperkt	4.054	150	212	0	3.992
Voorziening Afvloeiingsregelingen personeel	onbeperkt	onbeperkt	92	0	0	0	92
Voorziening Planschade	onbeperkt	onbeperkt	0	0	0	0	0
Totaal verplichtingen, verliezen en risico's			4.146	150	212	0	4.084
Voorziening Riolering	2041	onbeperkt	18.180	1.756	0	0	19.936
Totaal onderhoudsegalisatievoorzieningen			18.180	1.756	0	0	19.936
Totaal Voorzieningen			22.326	1.906	212	0	24.019
Voorziening BIE verliezen grondexploitaties	onbeperkt	onbeperkt	43.748	184	0	0	43.932
Voorzieningen grond- en hulpstoffen overig (SA)	onbeperkt	onbeperkt	1.739	0	0	0	1.739
In mindering op boekwaarde Grex en grond			45.487	184	0	0	45.671
					Bedragen x € 1.000
Reserves	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotatie	Onttrekking	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-23	2023	2023	2023	31-dec-23
Algemene reserve algemene dienst incl. resultaat	onbeperkt	onbeperkt	85.319	439	552	0	85.206
Algemene reserves			85.319	439	552	0	85.206
Reserve Rekenkamer	onbeperkt	variabel	28	0	0	0	28
Reserve Afronding Overbuurtsepolder	2021	2.142	789	0	0	0	789
Reserve Baggeren	onbeperkt	onbeperkt	121	225	228	0	118
Reserve (Tijdelijke) Huisvesting primair onderwijs	2021	1.400	43	0	0	0	43
Reserve Overdracht schoolgebouwen	2019	900	0	0	0	0	0
Reserve A.M.G. Schmidtpark	2019	5.962	0	0	0	0	0
Reserve Sociaal Domein	2021	3.000	3.000	0	0	0	3.000
Reserve i.a.v. begraafplaats onderhoudsplan	2019	922	0	0	0	0	0
Reserve Bovenwijkse voorzieningen	2023	onbeperkt	0	0	0	0	0
Reserve Actieplan Omgevingswet	2021	1.030	0	0	0	0	0
Reserve Nog te maken kosten afgesloten Grex-en	onbeperkt	onbeperkt	131	0	0	0	131
Reserve GO gemeentelijke gebouwen	onbeperkt	onbeperkt	2.025	490	460	0	2.055
Reserve Onderzoekskosten	2022	1.665	0	0	0	0	0
Reserve Afschrijvingslasten	onbeperkt	onbeperkt	9.903	0	537	0	9.366
Reserve Ombuiging	2022	1.200	47	0	0	0	47
Bestemmingsreserves			16.087	715	1.224	0	15.578
Egalisatiereserve Afvalstoffenheffing	onbeperkt	onbeperkt	0	0	0	0	0
Egalisatiereserves			0	0	0	0	0
Totaal Reserves			101.406	1.154	1.776	0	100.784
Voorzieningen	Looptijd	Max. hoogte	Saldo	Dotatie	Bestedingen	Vrijval	Saldo
	Eindjaar	* € 1.000	1-jan-23	2023	2023	2023	31-dec-23
Voorziening Wethouders	onbeperkt	onbeperkt	3.992	150	212	0	3.930
Voorziening Afvloeiingsregelingen personeel	onbeperkt	onbeperkt	92	0	0	0	92
Voorziening Planschade	onbeperkt	onbeperkt	0	0	0	0	0
Totaal verplichtingen, verliezen en risico's			4.084	150	212	0	4.022
Voorziening Riolering	2041	onbeperkt	19.936	1.582	0	0	21.517
Totaal onderhoudsegalisatievoorzieningen			19.936	1.582	0	0	21.517
Totaal Voorzieningen			24.019	1.732	212	0	25.539
Voorziening BIE verliezen grondexploitaties	onbeperkt	onbeperkt	43.932	78	0	0	44.010
Voorzieningen grond- en hulpstoffen overig (SA)	onbeperkt	onbeperkt	1.739	0	0	0	1.739
In mindering op boekwaarde Grex en grond			45.671	78	0	0	45.750

Algemene Reserve

De stand op 1 januari 2019 was € 99,6 mln. Het resultaat van de Jaarrekening 2018 was € 5,4 mln. Dit bedrag is gedoteerd aan de algemene reserve. Daarna werd er, conform besluitvorming bij de jaarrekening, gelden onttrokken voor de reserve Actieplan Omgevingswet en budgetoverheveling. Per saldo werd er € 3,9 mln. gedoteerd. Ook werd het bedrag toegevoegd van € 2.356.663 zijnde de vrijval van de reserve AMG Schmidtpark. Voor de actualisatie van de GREX en het MPG 2019 wordt er per saldo een onttrekking begroot van € 800.000. Bij de Zomerrapportage is een bedrag van € 3,5 mln. onttrokken voor afboeking en omzetting van investeringen gemeentelijke gebouwen (verduurzaming). Voor de A13 wordt € 48.550 onttrokken welke is gemeld in de Zomerrapportage. Het begrote saldo komt hiermee per 1 januari 2020 op € 101,3 mln.

Kaderbrief 2020

Bij besluit van de Kaderbrief 2020 is besloten om diverse nieuwe reserves te vormen. De gelden voor deze te vormen reserves worden onttrokken aan de algemene reserve.

De volgende reserves zijn gevormd:

Onderzoekskosten	€    1.665.000
Afschrijvingslasten	€ 10.420.000
Ombuiging	€    1.200.000
Sociaal Domein	€    3.000.000
Totaal	€ 16.285.000

De vrijval van de reserve Fonds Bovenwijks wordt toegevoegd voor een bedrag van € 456.152. De dotaties voor de komende jaren komen overeen met de begrotingssaldi. De onttrekkingen hebben betrekking op de actualisatie van de grondexploitaties.

Reserve Sociaal Domein

In de Kaderbrief 2020 is besloten tot vorming van deze reserve met een omvang van € 3,0 mln. welke onttrokken zou worden uit de algemene reserve. Deze reserve heeft een looptijd van twee jaar (eind 2021) en is bestemd om de transformatiekosten op het gebied van Jeugd te dekken en het opvangen van eventuele tegenvallers op heel sociaal domein de komende jaren.

Reserve Actieplan Omgevingswet

Deze reserve is ingesteld bij het vaststellen van de jaarstukken 2018. De kosten voor werkzaamheden zullen in drie jaar worden onttrokken aan deze reserve.

Reserve Onderzoekskosten

Het doel van de reserve onderzoekskosten is om de onderzoeksopgaven uit de Kaderbrief 2020 goed in kaart te brengen. Duur van deze reserve is tot en met 2022. De volgende onderzoeken worden voorzien:

Cultuurhuis Berkel Centrum, Middengebied, Bosland, Regionale afspraken woningmarkt, Mobiliteitsbeleid parkeerbeleid, Netwerkstudie randstadrail en Perspectief centrumontwikkeling Bergschenhoek.

Reserve Afschrijvingslasten

Bij de Kaderbrief 2020 is besloten tot vorming van deze reserve. Voor een bedrag van € 10.420.000 betreft het de investeringen uit de Kaderbrief 2020. Daarnaast wordt een bedrag toegevoegd van € 419.717 zijnde drie lopende investeringen die nu werden gedekt uit reserve Fonds Bovenwijks. 

Reserve Ombuiging

Het doel van de reserve ombuiging is het dekken van kosten voor een extra incidentele inspanning die nodig is om een verandering (ombuiging) te krijgen in werkprocessen en/of beleid. De reserve heeft een looptijd van 3 jaar (eind 2022) is gevormd uit de algemene reserve, zoals besloten bij besluit van de Kaderbrief 2020. Er is besloten voor kosten betreffende Greenport Lansingerland centrum kennis en innovatie; combinatiefunctionarissen en aanpak ondermijning.

De beoogde structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves voor de jaren 2020-2023 zijn:

			Bedragen x € 1.000
	2019	2020	2021	2022	2023
Structurele toevoegingen
Reserve Baggeren	225	225	225	225	225
Reserve GO gemeentelijke gebouwen	2.318	520	505	519	502
Totaal toevoegingen	2.543	745	730	744	727
Structurele onttrekkingen
Reserve Baggeren	1.152	862	288	104	228
Reserve GO gemeentelijke gebouwen	1.368	731	538	903	389
Reserve Afschrijvingslasten	0	105	437	607	607
Algemene reserve t.b.v. GREX	849	866	666	680	542
Totaal onttrekkingen	3.369	2.564	1.930	2.294	1.766

De investeringen binnen de gemeente kunnen we globaal onderscheiden in twee soorten, namelijk de investeringen in de grondexploitatie en de investeringen buiten de grondexploitaties. Deze laatste soort investeringen betreffen hoofdzakelijk vervangingsinvesteringen in de kapitaalgoederen van de gemeente. Voorbeelden hiervan zijn rioleringen en wegen maar ook ICT en schoolgebouwen. De Meerjaren Investeringsplanning (MIP) laat de nieuwe (vervangings-)investeringen zien voor de komende jaren. Voor de investeringen beginnende in het jaar 2020 wordt expliciet, bij vaststelling van deze Begroting, toestemming gevraagd om de kredieten voor de investeringen beschikbaar te stellen. Hieronder worden deze nader toegelicht op nut en noodzaak. De investeringen die starten in het jaar 2021 en verder zijn ter illustratie opgenomen om inzicht te geven in het nieuwe investeringsvolume voor de komende jaren.

						Bedragen x € 1.000
		Kern	Totaal	Begr 2020	Begr 2021	Begr 2022	Begr 2023	Kpl 2021	Kpl 2022	Kpl 2023	Kpl 2024
PG 3	Sportvelden en -terreinen		1.650	37	883	730	0	3	68	121	121
	HBR veld 2 - Totaal renovatie	B&R	245	0	245	0	0	0	17	17	17
	HBR veld 3 - Totaal renovatie	B&R	245	0	245	0	0	0	17	17	17
	Sportpark Het Hoge Land	B&R	37	37	0	0	0	3	3	3	3
	SV Soccer Boys veld 1	BLW	133	0	133	0	0	0	10	10	10
	SV Soccer Boys (trainingsstrook)	BLW	41	0	41	0	0	0	3	3	3
	De Kievitten (atletiekveld)	BLW	41	0	41	0	0	0	3	3	3
	Weidevogels (korfbal kunstgras) - Totaal renovatie	BLW	179	0	179	0	0	0	14	14	14
	CVV veld 6	B&R	48	0	0	48	0	0	0	4	4
	HBR veld 4 - Zandrenovatie	B&R	250	0	0	250	0	0	0	18	17
	BVCB veld 1	BSH	169	0	0	169	0	0	0	13	13
	HVB veld 2	BLW	263	0	0	263	0	0	0	18	18
Totaal programma 3			1.650	37	883	730	0	3	68	121	121
PG 5	Bebording, bestrating en straatmeubilair		973	250	200	200	323	52	93	134	200
	Vervangen BBS 2020	LSL	250	250	0	0	0	52	52	51	51
	Vervangen BBS 2021	LSL	200	0	200	0	0	0	42	41	41
	Vervangen BBS 2022	LSL	200	0	0	200	0	0	0	42	41
	Vervangen BBS 2023	LSL	323	0	0	0	323	0	0	0	67
	Groenvoorziening		790	330	165	170	125	16	23	31	37
	Groen investering 2020	LSL	330	330	0	0	0	16	16	15	15
	Groen investering 2021	LSL	165	0	165	0	0	0	8	8	8
	Groen investering 2022	LSL	170	0	0	170	0	0	0	8	8
	Groen investering 2023	LSL	125	0	0	0	125	0	0	0	6
						Bedragen x € 1.000
		Kern	Totaal	Begr 2020	Begr 2021	Begr 2022	Begr 2023	Kpl 2021	Kpl 2022	Kpl 2023	Kpl 2024
	Waterkering		1.385	0	351	634	400	0	20	56	79
	Vervangen oeverbescherming 2021	LSL	351	0	351	0	0	0	20	20	20
	Vervangen oeverbescherming 2022	LSL	400	0	0	400	0	0	0	23	23
	Vervangen oeverbescherming 2023	LSL	400	0	0	0	400	0	0	0	23
	Vervangen beschoeiing Bleiswijk	BLW	234	0	0	234	0	0	0	13	13
	Kunstwerken		2.351	630	634	415	673	36	72	96	134
	Vervangen brug Clausstraat BH-HB012	BSH	48	0	48	0	0	0	3	3	3
	Vervangen brug Klapwijkseweg BR-HB009	B&R	25	0	0	0	25	0	0	0	1
	Vervangen duikers	LSL	75	75	0	0	0	4	4	4	4
	Vervangen brug Vogelaarstraat BR-BB0039	B&R	260	260	0	0	0	15	15	15	15
	Vervangen brug Vlaggenmansdreef BH-HB002	BSH	44	0	44	0	0	0	3	3	2
	Vervangen brug IJlandmos BH-HB005	BSH	56	0	56	0	0	0	3	3	3
	Vervangen brug Watermolen BH-HB007	BSH	41	0	41	0	0	0	2	2	2
	Vervangen brug Naaldvaren BH-SV016	BSH	150	0	150	0	0	0	9	9	9
	Vervangen brug Koetsveldstr/Raadhuislaan BR-HB010	B&R	159	0	0	159	0	0	0	9	9
	Investering kunstwerken 2020 ikv verhogen beeldkwa	LSL	295	295	0	0	0	17	17	17	17
	Investering kunstwerken 2021 ikv verhogen beeldkwa	LSL	295	0	295	0	0	0	17	17	17
	Investeringen 2022 (nieuw BHP) - Kunstwerken	LSL	256	0	0	256	0	0	0	15	15
	Investeringen 2023 (nieuw BHP) - Kunstwerken	LSL	648	0	0	0	648	0	0	0	37
	Openbare verlichting		1.999	413	818	415	355	29	70	95	147
	Renovatie OVL installaties 2020	LSL	188	188	0	0	0	14	14	14	14
	Renovatie OVL installaties 2021	LSL	205	0	205	0	0	0	15	15	15
	Renovatie OVL installaties 2022	LSL	90	0	0	90	0	0	0	7	7
	Renovatie OVL installaties 2023	LSL	100	0	0	0	100	0	0	0	7
	Vervangen OVL Schildersbuurt (bl)	BLW	90	0	10	40	40	0	0	0	7
	Vervangen OVL Julianalaan dl Beethvln-N209 (bh)	BSH	45	0	30	15	0	0	0	3	3
	Vervangen OVL Hoeksekade	BSH	65	0	0	15	50	0	0	0	5
	Vervangen OVL Bergweg-zuid	BSH	120	0	0	20	100	0	0	0	9
	Vervangen OVL Bergweg-noord	BSH	195	0	20	170	5	0	0	1	14
	Vervangen OVL Oosteindseweg	BSH	205	20	180	5	0	0	2	15	15
	Vervangen OVL installatie Bloemenbuurt (br)	B&R	183	10	53	60	60	0	0	1	14
	Investering OVL 2020 ikv verhogen beeldkwaliteit	LSL	195	195	0	0	0	14	14	14	14
	Investering OVL 2021 ikv verhogen beeldkwaliteit	LSL	320	0	320	0	0	0	24	24	23
						Bedragen x € 1.000
		Kern	Totaal	Begr 2020	Begr 2021	Begr 2022	Begr 2023	Kpl 2021	Kpl 2022	Kpl 2023	Kpl 2024
	Riolering		9.611	1.414	2.795	5.403	0	44	117	311	310
	Vervangen en renovatie riool Gemeentewerf (centru	B&R	75	0	75	0	0	0	2	2	2
	Renovatie riool Julianaln dl Beethvln-N209 (bh)	BSH	409	25	384	0	0	0	13	13	13
	Verbeteringsmtregelen riool Hoeksekade-Julianalaan	BSH	248	24	222	2	0	0	2	8	8
	Vervangen en rioolrenovaties Dorp Noord	BSH	50	0	50	0	0	0	2	2	2
	Vervangen en rioolrenovaties Dorp Zuid	BSH	35	0	35	0	0	0	1	1	1
	Vervangen en rioolrenovatie Schildersbuurt (bl)	BLW	283	15	263	5	0	0	2	9	9
	Vervangen en rioolrenovatie Weidebloembuurt	B&R	254	11	236	8	0	0	2	8	8
	Vervangen en aanpas.riool terrein Hergerborch (br)	B&R	145	145	0	0	0	5	5	5	5
	Verv/aanpassing vrijvalriool Westersingel (centrum	B&R	149	149	0	0	0	5	5	5	5
	Vervangen en vrijval riool (te verdelen 2020-2021)	LSL	1.047	1.047	0	0	0	34	34	34	33
	Vervangen en vrijval riool (te verdelen 2021-2022)	LSL	1.532	0	1.532	0	0	0	50	49	49
	Vervangen en vrijval riool (te verdelen 2022-2023)	LSL	5.389	0	0	5.389	0	0	0	175	174
	Rioolgemalen		1.901	668	747	486	0	28	105	140	139
	Renov. elektro-/mech.Bergbezinkbassins 2020 (3 st)	LSL	70	70	0	0	0	5	5	5	5
	Renovatie hoofd- en gebiedsrioolgemaal 2020 (12st)	LSL	363	328	35	0	0	2	27	27	27
	Renovatie hoofd- en gebiedsrioolgemaal 2021 (12st)	LSL	442	0	442	0	0	0	33	33	32
	Renovatie hoofd- en gebiedsrioolgemaal 2022	LSL	216	0	0	216	0	0	0	16	16
	Vervangen pompen en datatransm drukriolering 2020	LSL	270	270	0	0	0	20	20	20	20
	Vervangen pompen en datatransm drukriolering 2021	LSL	270	0	270	0	0	0	20	20	20
	Vervangen pompen en datatransm drukriolering 2022	LSL	270	0	0	270	0	0	0	20	20
	Speelvoorzieningen		2.706	231	761	880	834	18	78	147	212
	Vervangen speeltoestellen 2020	LSL	231	231	0	0	0	18	18	18	18
	Vervangen speeltoestellen 2021	LSL	761	0	761	0	0	0	60	60	59
	Vervangen speeltoestellen 2022	LSL	880	0	0	880	0	0	0	69	69
	Vervangen speeltoestellen 2023	LSL	834	0	0	0	834	0	0	0	66
						Bedragen x € 1.000
		Kern	Totaal	Begr 2020	Begr 2021	Begr 2022	Begr 2023	Kpl 2021	Kpl 2022	Kpl 2023	Kpl 2024
	Wegen, straten en pleinen		8.712	745	2.562	2.665	2.740	35	155	250	423
	Reconstructie Zuidersingel	B&R	640	40	600	0	0	0	37	37	36
	Reconstructie Julianalaan (dl Beethovenln-N209)	BSH	805	40	360	400	5	0	3	6	46
	Reconstructie Kerkstraat (centrum bgh)	BSH	159	0	159	0	0	0	9	9	9
	Reconstructie Schildersbuurt (bl)	BLW	1.513	50	186	628	650	0	2	6	11
	Reconstructie Weidebloemwijk (br)	B&R	373	0	373	0	0	0	21	21	21
	Reconstructie Chrysantenweg (bl)	BLW	460	460	0	0	0	26	26	26	26
	Reconstructie bomen en struikenbuurt (br)	B&R	100	0	0	50	50	0	0	0	6
	Reconstructie Bergweg-zuid (bg)	BSH	790	0	30	60	700	0	0	1	45
	Reconstructie Hoeksekade	BSH	240	0	0	40	200	0	0	0	14
	Reconstructie Bergweg-noord (bg)	BSH	230	0	30	200	0	0	0	13	13
	Reconstructie Oosteindseweg (bg)	BSH	220	20	200	0	0	0	13	13	12
	Investeringen 2021 (nieuw BHP) - Wegen	LSL	490	0	490	0	0	0	28	28	28
	Investeringen 2022 (nieuw BHP) - Wegen	LSL	1.152	0	0	1.152	0	0	0	66	66
	Investeringen 2023 (nieuw BHP) - Wegen	LSL	1.000	0	0	0	1.000	0	0	0	58
	Investering wegen 2020 ikv verhogen beeldkwaliteit	LSL	135	135	0	0	0	8	8	8	8
	Investering wegen 2021 ikv verhogen beeldkwaliteit	LSL	135	0	135	0	0	0	8	8	8
	Investering wegen 2022 ikv verhogen beeldkwaliteit	LSL	135	0	0	135	0	0	0	8	8
	Investering wegen 2023 ikv verhogen beeldkwaliteit	LSL	135	0	0	0	135	0	0	0	8
Totaal programma 5			30.427	4.680	9.032	11.266	5.450	258	734	1.261	1.680
Kp.	Beheer en Onderhoud, tractie en gereedschap		465	210	150	105	0	44	63	84	84
	Vervangen Ford Transit 1-VPB-77	LSL	70	70	0	0	0	15	14	14	14
	Vervangen Ford Transit 2-VVG-21	LSL	70	70	0	0	0	15	14	14	14
	Vervangen Ford Transit 8-VVF-73	LSL	70	70	0	0	0	15	14	14	14
	Vervangen Johnston veegmachine	LSL	150	0	150	0	0	0	20	20	20
	Vervangen Ford Transit VJ-036-J	LSL	70	0	0	70	0	0	0	15	14
	Vervangen Ford Connect VH-506-X	LSL	35	0	0	35	0	0	0	7	7
	ICT		1.558	280	400	405	473	48	151	248	368
	Investeringen ICT 2020 Overig	LSL	130	130	0	0	0	17	17	17	17
	Investeringen ICT 2020 Software	LSL	150	150	0	0	0	31	31	31	30
	Investeringen ICT 2021 Hardware	LSL	400	0	400	0	0	0	103	102	102
	Investeringen ICT 2022 Hardware	LSL	355	0	0	355	0	0	0	91	91
	Investeringen ICT 2022 Overig	LSL	50	0	0	50	0	0	0	7	7
	Investeringen ICT 2023 Hardware	LSL	473	0	0	0	473	0	0	0	122
Totaal kostenplaatsen			2.023	490	550	510	473	92	214	332	452
Eindtotaal			34.100	5.207	10.464	12.506	5.923	353	1.016	1.715	2.253

Ten opzichte van de begroting 2019 is het totale investeringsvolume op de nieuwe investeringen over de periode 2020-2023 stabiel gebleven.

		Bedragen x € 1.000
	2020	2021	2022	2023
Begroting 2019 (excl. investeringen 2019)	4.691	11.723	13.527	0
Begroting 2020	5.207	7.746	11.399	5.209
Verschil	516	-3.977	-2.128	5.209

In de investeringen 2020 zijn er wel aanpassingen geweest ten opzichte van de begroting 2019. Daarnaast is de fasering van diverse kredieten aangepast. De aanpassingen hebben o.a. plaatsgevonden bij de investeringen van sport, begraafplaats, waterkering, rioolgemalen, wegen en ICT.

Het nieuwe investeringsvolume met de bijbehorende faseringen en afschrijvingstermijnen, zorgt voor lagere kapitaallasten t.o.v. de begroting 2019. Dit effect komt mede door het lagere rentepercentage.

Onderstaand overzicht betreft enkel nieuwe investeringen vanaf 2020. Het totale investeringsvolume inclusief de reeds geaccordeerde investeringen door de raad ligt hoger.

		Bedragen x € 1.000
	2020	2021	2022	2023
Begroting 2019 (excl. investeringen 2019)	372	837	1.612	0
Begroting 2020	353	1.016	1.715	2.253
Verschil	-19	179	103	2.253

		Bedragen x € 1,-
Nr.	Omschrijving investering	Omvang investering
1	Sportpark Het Hoge Land	37.000
2	Vervangen BBS 2020	250.000
3	Groen investering 2020	330.000
4	Vervangen duikers	75.000
5	Vervangen brug Vogelaarstraat BR-BB0039	260.000
6	Investering kunstwerken 2020 ikv verhogen beeldkwa	295.000
7	Renovatie OVL installaties 2020	188.000
8	Vervangen OVL Oosteindseweg	205.000
9	Vervangen OVL installatie Bloemenbuurt (br)	182.500
10	Investering OVL 2020 ikv verhogen beeldkwaliteit	194.615
11	Renovatie riool Julianaln dl Beethvln-N209 (bh)	408.500
12	Verbeteringsmtregelen riool Hoeksekade-Julianalaan	247.500
13	Vervangen en rioolrenovatie Schildersbuurt (bl)	282.500
14	Vervangen en rioolrenovatie Weidebloembuurt	253.500
15	Vervangen en aanpas.riool terrein Hergerborch (br)	144.500
16	Verv/aanpassing vrijvalriool Westersingel (centrum	149.000
17	Vervangen en vrijval riool (te verdelen 2020-2021)	1.046.500
18	Renov. elektro-/mech.Bergbezinkbassins 2020 (3 st)	70.000
19	Renovatie hoofd- en gebiedsrioolgemaal 2020 (12st)	362.500
20	Vervangen pompen en datatransm drukriolering 2020	270.000
21	Vervangen speeltoestellen 2020	231.000
22	Reconstructie Zuidersingel	640.000
23	Reconstructie Julianalaan (dl Beethovenln-N209)	805.000
24	Reconstructie Schildersbuurt (bl)	1.513.000
25	Reconstructie Chrysantenweg (bl)	460.000
26	Reconstructie Oosteindseweg (bg)	220.000
27	Investering wegen 2020 ikv verhogen beeldkwaliteit	135.000
28	Vervangen Ford Transit 1-VPB-77	70.000
29	Vervangen Ford Transit 2-VVG-21	70.000
30	Vervangen Ford Transit 8-VVF-73	70.000
31	Investeringen ICT 2020 Overig	130.000
32	Investeringen ICT 2020 Software	150.000
Totaal aan investeringen 2020		9.745.615

Onderstaand geven wij een toelichting op de nut en noodzaak van de investeringen die hun oorsprong hebben in jaarschijf 2020. De totale kredietaanvraag bedraagt € 9.745.615 waarvan € 5.206.615 in 2020 wordt geïnvesteerd en € 4.539.000 in 2021 en verder. De investeringskredieten worden met vaststelling van deze begroting vrijgegeven.

Algemene toelichting investeringstabel

Een aantal van bovenstaande investeringen worden gefaseerd uitgevoerd over de jaren heen. Deze fasering is te vinden in het investeringsprogramma 2020-2023 eerder in deze bijlage.

1 Sportpark Het Hoge Land (€ 37.000)

De investeringen voor de sportvelden en –terreinen zijn conform het beheerplan sportcomplexen. De sportvelden zijn verdeeld over de drie kernen en moeten gerenoveerd worden om te blijven voldoen aan de kwaliteitseisen van de sportbonden. 

2. Vervanging bebording, hekwerken en straatmeubilair 2020 (€ 250.000)

Deze investering is conform het beheerplan.  Het benodigde krediet is lager dan opgenomen in het Beheerplan. Visuele inspecties tonen aan dat het aantal vervangingen vanwege onder andere beschadigingen, vandalisme, onvoldoende reflectie en slijtage lager is dan verwacht.

3. Groen investering 2020 (€ 330.000)

In 2020 gaan de groen werkzaamheden voor de Vogelbuurt in Berkel en Rodenrijs en het Project Dorp Noord-Oost in Bergschenhoek van start. Daarnaast is er budget opgenomen voor klimaatadaptatie in onder andere Bergschenhoek - Project Dorp Noord-Oost.

4. Vervangen duikers (€ 75.000)

Deze investering is conform de budgetten uit het Beheerplan. Uit technische inspectie is gebleken dat de duikers in slechte zijn. Vervanging is daarom noodzakelijk.

5. Vervangen brug Vogelaarstraat BR-BB0039 (€ 260.000)

 

6. Investeringen kunstwerken 2020 ikv verhogen beeldkwaliteit (€ 295.000)

Voor de upgrade van het areaal naar onderhoudsniveau B investeringen we in diverse kunstwerken.

7. Renovatie OVL installaties 2020 (€ 188.000)

Inspecties tonen aan dat vervanging van masten en armaturen noodzakelijk is in verband met de betrouwbaarheid van de verlichting. De verlichtingsinstallatie is inmiddels ouder dan de technische levensduur. Gelijktijdig voeren we energiebesparende aanpassingen door waardoor het energieverbruik daalt.

8. Vervangen OVL Oosteindseweg (€ 205.000)

Inspecties tonen aan dat vervanging van masten en armaturen noodzakelijk is in verband met de betrouwbaarheid van de verlichting. De verlichtingsinstallatie is inmiddels ouder dan de technische levensduur. Gelijktijdig voeren we energiebesparende aanpassingen door waardoor het energieverbruik daalt. De werkzaamheden behoren tot de integrale aanpak met Stedin en Dunea en loopt door tot in 2022.

9. Vervangen OVL installatie Bloemenbuurt (€ 182.500)

Inspecties tonen aan dat vervanging van masten en armaturen noodzakelijk is in verband met betrouwbaarheid van de verlichting. De verlichtingsinstallatie is inmiddels ouder dan de technische levensduur. Gelijktijdig voeren we energiebesparende aanpassingen door waardoor het energieverbruik daalt. De werkzaamheden behoren tot de integrale aanpak van de wijk en loopt door tot in 2024.

10. Investeringen OVL 2020 ikv verhogen beeldkwaliteit (€ 194.500) 

Voor de upgrade van het areaal naar onderhoudsniveau B investeren we in openbare verlichting. 

11. Renovatie riool Julianalaan (deel Beethovenlaan-N209) (€ 408.500)

 

12. Verbeteringsmaatregelen riool Hoeksekade - Julianalaan (€ 247.500)

 

13. Vervanging en rioolrenovaties Schildersbuurt (€ 282.500)

 

14. Vervanging en rioolrenovaties Weidebloembuurt (€ 253.500)

 

15. Vervanging en aanpassing riool terrein Hergerborch (€ 144.500)

 

16. Vervanging en aanpassing vrijval riool Westersingel (centrum) (€ 149.000)

 

17. Vervanging/vrijval riool (te verdelen per 2020-2021) (€ 1.046.500)

 

18. Renovatie elektro-/mech. Bergzinkbassins 2020 (gepland 3 st) (€ 70.000)

Inspecties tonen aan dat het elektrische en mechanische deel van een tiental gemalen gerenoveerd dient te worden in 2020.

19. Renovatie hoofd- en gebiedsrioolgemalen 2020 (gepland 12 st) (€ 362.500)

Inspecties tonen aan dat een deel van de hoofd- en gebiedsrioolgemalen gerenoveerd dient te worden.

20. Vervanging pompen en datatransmissie drukriolering 2020 (€ 270.000)

 

21. Vervanging speeltoestellen 2020 (€ 231.000)

In 2020 gaan wij op basis van de inspectiegegevens speelvoorzieningen vervangen. Grotere projecten zijn de Schildersbuurt en de Vogelbuurt.

22. Reconstructie Zuidersingel (€ 640.000)

Deze investering is conform het beheerplan en sluit aan op de nieuwbouwontwikkelingen in dit gebied. We voeren de werkzaamheden integraal uit en lopen door tot in 2021.

23. Reconstructie Julianalaan (deel Beethovenlaan - N209) (€ 805.000)

 

24. Reconstructie Schildersbuurt (€ 1.513.000)

Deze investering is conform het beheerplan. Het betreft een integrale wijkaanpak van de Schildersbuurt en loopt door tot in 2024.

25. Reconstructie Chrysantenweg (€ 460.000)

Deze investering is conform het beheerplan en draagt bij aan de upgrade van het areaal.

26. Reconstructie Oosteindseweg (€ 220.000)

Deze investering is conform het beheerplan. De werkzaamheden behoren tot een integrale aanpak met Stedin en Duneau en loopt door tot in 2021.

27. Investering wegen 2020 ikv verhogen beeldkwaliteit (€ 135.000)

Voor de upgrade van het areaal naar onderhoudsniveau B, investeren we in verharding.

28 t/m 30 Tractie en gereedschap (€ 210.000)

De technische afschrijvingstermijn van de voertuigen is 8 jaar. Het te vervangen gedeelte van het voertuigenpark is eind 2019 8 jaar of meer in gebruik. Daarmee is de ingeschatte technische afschrijvingsduur voltooid. In het voorjaar van 2020 beoordelen we hoe het wagenpark zich heeft gehouden en welke voertuigen we medio 2020 vervangen. Bij deze beoordeling kijken we ook naar verduurzaming van het wagenpark.

31. Investeringen ICT 2020 overig (€ 130.000)

• Vervanging Audiovisuele middelen Raadszaal ( €120.000)

  De audiovisuele middelen zijn economisch en technisch afgeschreven en aan vervanging toe. 

  De middelen zijn belangrijk voor de ondersteuning van raadsvergaderingen en andere bijeenkomsten. We voeren dit project in nauwe samenwerking met de griffie en gemeenteraad uit.

• Vervanging Datacenter en Access Switches ( € 275.000)

De basis van ons computernetwerk wordt gevormd door de apparatuur die het datatransport tussen netwerkservers en werkplekken verzorgd. De huidige apparatuur is verouderd. Om een goede performance voor het nieuwe platform voor TOP-werken te kunnen garanderen is vervanging noodzakelijk.

32. Investeringen ICT 2020 software (€ 150.000)

• Aanschaf tools voor logging en hardening ( € 52.000)

In het kader van informatiebeveiliging (BIG) moeten wij een aantal technische maatregelen implementeren. Het gaat om maatregelen m.b.t. hardening en logging van systemen. Hiervoor investeren wij in oplossingen (applicaties) waarmee wij deze maatregelen kunnen uitvoeren.

• Aanschaf tooling governance ( € 13.000)

Om goed te kunnen rapporteren/verantwoorden over informatieveiligheid en privacy investeren wij in specifieke software die dit ondersteunt.

• Ontwikkeling zaaksysteem ( € 35.000)

In 2019 werken wij verder aan de implementatie van het zaaksysteem. Nieuwe processen worden in het zaaksysteem opgenomen. Hiervoor zijn aanvullende werkzaamheden (o.a. koppelingen) noodzakelijk.

nr	Onderwerp	Portefeuillehouder	Stand van zaken (zie voor uitgebreidere informatie ook de beleidsvelden)	Beleidsveld Begroting
1	Lansingerland voor en door inwoners	Pieter van de Stadt	Lansingerland neemt ambtelijk en bestuurlijk actief deel in diverse relevante samenwerkingsverbanden.	1.2 Samenwerking en Participatie
2	Organisatieontwikkeling	Pieter van de Stadt	Organisatiestructuur is per 1 januari 2019 aangepast. Het organisatie-ontwikkeltraject is na deze aanpassing van de structuur opgestart en loopt.	Paragraaf bedrijfsvoering
3	Uitbreiding met 3 wijk-BOA’s	Pieter van de Stadt	In 2019 zijn de 3 extra BOA’s geworven, zij krijgen gedurende dit jaar ook extra opleiding in het kader van de uitvoering van hun taken.	2.1 Openbare Orde en Veiligheid
4	(Mobiele) camera’s op hotspots	Pieter van de Stadt	In 2019 zetten we mobiel cameratoezicht in op Koningsdag. Daarnaast hebben we camera’s ingezet bij het Annie M.G. Schmidtpark naar aanleiding van ervaren onveiligheidsgevoelens door incidenten. Inzet tijdens de jaarwisseling staat gepland. De resultaten en ervaringen koppelen we terug in het jaaractieplan.	2.1 Openbare Orde en Veiligheid
5	Onderhoud en beheer openbare ruimte	Simon Fortuyn	In 2019 verhogen we de onderhoudsniveaus voor groen, spelen, onkruid- bestrijding en zwerfvuil. In de contracten met groenaannemers verwerkten we deze nieuwe eisen. Richting 2022 verhogen we ook gefaseerd het onderhoudsniveau voor civiel, wegen en openbare verlichting, belijning en straatmeubilair. De aanvullende budgetten hiervoor worden in de voorliggende begroting gekoppeld aan concrete projecten.	5.1 Beheer openbare ruimte
6	Recreatieve bebording	Simon Fortuyn	In 2018 plaatsten we in het AMGS-park nieuwe bebording om recreatiegebieden beter vindbaar te maken en het historisch besef te vergroten. Staatsbosbeheer plaatst nieuwe recreatieve bewegwijzering in het Rottemeren-gebied. Informatieve bebording bij monumenten en historisch belangrijke locaties volgt. In 2020 volgt de bebording in de Groenzoom.	5.1 Beheer openbare ruimte
7	Afvalbrengstation en afvalscheiding	Simon Fortuyn	Een ervaren projectleider is aangesteld voor het Bosland gebied. Hierbij komt een uitvoeringsprogramma, waarin zijn opgenomen het afvalbrengstation, de infrastructuur en perspectief op het woonwagenkamp Bergschenhoek. Dit loopt naar verwachting door naar 2021. Separaat volgt ook het nieuwe afvalbeleid, waarover u wordt geïnformeerd.	5.2 Afval- en afvalwatermanagement
8	Klimaatadaptatie / toekomstig bestendig maken van wijken	Simon Fortuyn / Albert Abee	We voerden de klimaatstresstest uit en informeerden u over de uitkomsten. Het college heeft voor de zomer de DIOR (Duurzame Inrichting Openbare Ruimte) vastgesteld. Voor de zomer vond voor de raad beeldvorming plaats over klimaatadaptatie. Er vinden risicodialogen plaats met onze stakeholders en inwoners. De resultaten van de risicodialogen zijn input voor onze klimaatstrategie Lansingerland. In Q1 2020 starten wij met het opstellen van de klimaatstrategie.	6.4 Duurzaamheid
9	Toegankelijkheid minder validen	Simon Fortuyn	Het verwijderen van drempels voor mindervaliden, zowel letterlijk als figuurlijk, is onderdeel van onze aanpak. We namen dit ook zo op in de DIOR. Daarnaast schouwen we elk jaar onze winkelcentra op toegankelijkheid en voeren we, waar mogelijk, verbeteringen door die worden aangedragen door de doelgroep.	5.1 Beheer openbare ruimte
10	Verbeteren kwaliteit oppervlaktewater	Simon Fortuyn / Albert Abee	Samen met de glastuinbouwsector werken we aan het terugdringen van schadelijke lozingen. Een voorbeeld hiervan is de gebiedsgerichte aanpak in de polder van Berkel, samen met het Hoogheemraadschap, de DCMR en Glastuinbouw Nederland. De tuin van Floddertje ontving eenmalig een extra bijdrage voor het verbeteren van de kwaliteit van het oppervlaktewater aldaar.	6.1 Ruimtelijke ordening
11	Visie op bereikbaarheid winkelcentra	Simon Fortuyn	De raad besloot op 3 oktober over de Nota van Uitgangspunten herontwikkeling Berkel Centrum Oost inclusief een mogelijke uitbreiding van de parkeersituatie en een nieuwe ontsluiting. We stellen een nieuwe Mobiliteitsvisie Lansingerland op als onderdeel van de Omgevingsvisie. Hierin wordt onze visie op bereikbaarheid opgenomen, evenals de parkeernormering.	6.2 Infrastructuur en mobiliteit
12	Fietsveiligheid	Simon Fortuyn	In 2019 passen wij diverse rotondes aan om de fietsveiligheid te vergroten. De eerste twee rotondes zijn gereed. Later dit jaar passen we nog de rotondes aan op de Oostmeerlaan en Tobias Asserlaan. De resterende drie rotondes passen we volgens planning aan in 2020. Totaal betreft het dus zeven rotondes.	6.2 Infrastructuur en mobiliteit
13	Flexibel vervoer	Simon Fortuyn	De RET rijdt in de avonduren met vraagafhankelijk vervoer op lijn 174. RET, MRDH en gemeente evalueren dit na een jaar. Met diverse partijen zijn we in gesprek over het faciliteren van vraagafhankelijk vervoer tussen de kernen. U wordt geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek naar de mogelijkheden van gratis vervoer voor ouderen.	6.2 Infrastructuur en mobiliteit
14	Fietsvoorzieningen ZORO-baan	Simon Fortuyn	We zetten in 2020 fietsenrekken neer bij de bushalte aan de Boterdorpseweg en de Berkelseweg.	6.2 Infrastructuur en mobiliteit
15	Bereikbaarheid Lansingerland	Simon Fortuyn	De vervoerswaarde van het station Lansingerland is boven verwachting hoog. RET bereidt de maatregelen voor de frequentieverhoging van metrolijn E voor. Met provincie Zuid-Holland zijn we in gesprek over de verkeersafwikkeling en verkeersveiligheid op de N209.	6.2 Infrastructuur en mobiliteit
16	Opwaarderen Station Rodenrijs	Simon Fortuyn	Het Schetsontwerp is in de eerste helft van 2019 uitgewerkt in een Voorlopig Ontwerp. De consultatie van de omgeving (ondernemers, inwoners en maatschappelijke organisaties) vindt momenteel plaats. Daarna wordt het Definitief Ontwerp opgesteld, waarna het bestek wordt gemaakt en de aanbesteding wordt voorbereid.	6.2 Infrastructuur en mobiliteit
17	Onderzoek naar OV bedrijventerrein Oudeland	Simon Fortuyn	We zijn in gesprek met het parkmanagement Oudeland over toepassen mobiliteitsmanagement en deelmobiliteit. Deelfietsen vanaf de twee metrostations lijken kansrijk. Een OV-lijn of pendelbusjes lijken minder kansrijk.	6.2 Infrastructuur en mobiliteit
18	Verbeteren Dienstverlening	Simon Fortuyn	In 2019 stelde het college de Visie op dienstverlening vast en presenteerde die aan de Raad. Deze visie werken we uit in een uitvoeringsplan en daarnaast is de visie een belangrijke pijler/opgave in de organisatie ontwikkeling. In 2020 voeren we een aantal concrete projecten uit/aanpassingen in de dienstverlening. Zie hiervoor de toelichting bij beleidsveld 1.3 van de Begroting 2020.	1.3 Dienstverlening
19	Participatie gewoon doen!	Simon Fortuyn	In 2019 bracht de Rekenkamer een rapport uit met aanbevelingen t.a.v. de burgerparticipatie. Deze bespreekt uw Raad in oktober 2020. Rekening houdend met de uitkomsten van deze bespreking werkt het college ‘burgerparticipatie’ verder uit.	1.2 Samenwerking en participatie
20	Vergroten naamsbekendheid met ondernemers	Kathy Arends	Lansingerland voedt en kleurt de wereld en daar zijn we trots op! Samen met onze ondernemers en onder leiding van professor Leo Marcelis (Wageningen Universiteit) ontwikkelen we daarom een (communicatie)strategie in 2019 om het innovatieve cluster te promoten. Het cluster draagt substantieel bij aan het oplossen van het wereldvoedselvraagstuk door ‘meer met minder’ te realiseren. Dus meer groenten, fruit en planten op basis van minder grondstoffen en water. We zijn koploper en een voorbeeld voor de wereld! Een sympathieke boodschap die we krachtiger gaan communiceren en waarop ondernemers en burgers trots zijn. We zorgen ervoor dat ondernemers en hogere overheden ons kennen. En we helpen nieuwe ondernemers die zich hier willen vestigen.	6.3 Economische ontwikkeling
21	Lansingerland als onderdeel van de regio	Kathy Arends	In 2019 starten en startten we de in het collegeprogramma genoemde onderzoeken naar: -       Invulling gebied bij Station Bleizo (Bleizo-West). U bent als Raad hierover geïnformeerd. -       Uitwerken mission paper naar visie Middengebied. In de afgelopen maanden hebben we kennistafels georganiseerd om tot een gebiedsagenda te komen. Deze is in concept vrijwel gereed. In december is een beeldvormende avond voor de raden gepland. -       Netwerkstudie Randstadrail De netwerkstudie is gereed. Deze leggen we in november voor aan het BO Mirt met het verzoek om voor de railverbinding Rotterdam-Zoetermeer een business case op te stellen. We continueerden onze inzet in de corridor A12 en overige regionale samenwerkingen en initiatieven.	6.3 Economische ontwikkeling en 1.2 Samenwerking en Participatie
22	Centrummanager en dienstverlening ondernemers	Kathy Arends	In 2019 stelden we een centrummanager aan voor Berkel en Rodenrijs en Bleiswijk en huurden we een centrummanager/projectmanager in om een kwaliteitsimpuls te realiseren voor Centrum Bergschenhoek.	6.3 Economische ontwikkeling
23	Verlagen caseload consulenten	Kathy Arends	Het college stelde in 2019 het uitvoeringsplan ‘Werken werkt’ vast. Daarin staan alle participatie- en re-integratieactiviteiten om te komen tot 15% minder uitkeringsgerechtigden. Onderdeel hiervan is het verlagen van de caseload per consulent door de formatie van het team Participatie uit te breiden met drie consulenten. Deze consulenten zijn inmiddels gestart. Daarnaast namen we in 2019 een toezichthouder rechtmatigheid in dienst. Door deze maatregelen kunnen de consulenten meer tijd besteden aan het in beeld brengen van de hulp- en ondersteuningsbehoefte van onze uitkeringsgerechtigden en aan empowerment.	4.3 Participatie
24	Pilot: “het nieuwe wij”	Kathy Arends	Voorjaar 2019 startte de eerste groep van 10 deelnemers bij Het Nieuwe Wij. In dit samenwerkingsproject tussen ondernemers en gemeente doorlopen de deelnemers een aantal fasen, waarbij ze intensief gecoacht worden om (weer) te participeren op de arbeidsmarkt. Eén deelnemer is inmiddels uitgestroomd richting werk. Eind september is de tweede groep van ca. 20 deelnemers gestart.	4.3 Participatie
25	Intensivering participatie & integratie asielgerechtigden	Kathy Arends	We hebben gesprekken gevoerd met maatschappelijke partners over uitbreiding van ons aanbod aan informele taaltrajecten. Deze trajecten zijn voor de doelgroep die (net) geen gebruik kan maken van het nieuwe inburgeringsstelsel en (niet verwijtbaar) onvoldoende budget overhebben van hun DUO-lening om hun inburgering positief af te ronden. Daarnaast hebben we een pilotvoorstel ingediend bij het ministerie van SZW gericht op het ontzorgen van nieuwe asielgerechtigden in onze gemeente. Alle werkzoekende asielgerechtigden in onze gemeente zijn goed in beeld. We begeleiden hen bij het vinden van de benodigde hulp en ondersteuning en naar werk.	4.3 Participatie
26	Verbeteren procedure omgevingsvergunningen	Kathy Arends	We pasten werkprocessen aan om te versnellen en met meer communicatie vooraf en tijdens de aanvraag met aanvrager, om dienstverlening te verbeteren. Regelmatig evaluatie en bijstellen, ook met het oog op de Omgevingswet.	6.1 Ruimtelijke ordening
27	Aanpak de Kruin in Bergschenhoek	Kathy Arends	We stelden in 2019 een centrumvisie op voor Bergschenhoek Centrum. In de afgelopen maanden zetten we stappen voorwaarts om te komen tot het verbeteren en professionaliseren van de organisatiegraad van de BIZ Bergschenhoek. Deze collectiviteit is noodzakelijk om het draagvlak voor een reconstructie en aanpassing in het centrum te creëren en het project te doen slagen. De vervolgstap ligt in het uitwerken van de bestaande inrichtingsschetsen tot een voorlopig en definitief ontwerp.	6.3 Economische ontwikkeling
28	Wonen	Kathy Arends	In 2019 sloten we met de regio een woningmarktakkoord en boden dit aan de Provincie aan. Daarnaast troffen we de eerste voorbereidingen voor het actualiseren van de woonvisie. Hierbij leggen we een relatie met de omgevingsvisie en zetten we een behoefte onderzoek in de woonkern Bleiswijk uit. Ook voor Bergschenhoek en Berkel en Rodenrijs pakken wij dit op. Dit najaar zijn we gestart met het actualiseren van de prestatieafspraken met de corporaties en huurdersvereniging.	6.1 Ruimtelijke ordening
29	Visie op Duurzaamheid	Albert Abee	De Raad stelde in juli 2019 de visie op Duurzaamheid vast. Eind 2019 volgt de uitvoeringsagenda Duurzaamheid. Deze komt ter vaststelling naar de Raad. Samen met een private partij startten we in 2019 onderzoek naar de mogelijkheden voor nieuwe boringen voor Geothermie. In 2019 namen we actief deel aan een lobby om de zogenoemde ‘leiding over Oost’ mogelijk te maken en om vertakkingen naar Lansingerland mogelijk te maken. Dit heeft tot nog toe helaas nog geen resultaat gehad. Ook inventariseerden we in samenwerking met de omliggende gemeenten Pijnacker, Zoetermeer, Zuidplas, Waddinxveen en Glastuinbouw Nederland de warmtebehoefte van ons glastuinbouwcluster.	6.4 Duurzaamheid
30a	Energietransitie: verduurzamen panden / woningen	Albert Abee	We organiseerden in 2019 diverse ‘markten, loketten, cafés etc.’ over duurzaamheid met het doel bewustwording, bekendheid en initiatieven te vergroten rondom duurzaamheid. Inwoners, ondernemers en overige belanghebbenden raken hierdoor geïnspireerd om zelf (sneller) aan de slag te gaan met het verduurzamen van hun panden en gebouwen. tevens stelden we in 2019 de transitievisie warmte op, die inzicht geeft in de mogelijke alternatieven voor aardgas per wijk. Deze leggen we in november voor aan de raad.	6.4 Duurzaamheid
30b	Verduurzamen glastuinbouw	Albert Abee	In 2019 namen we actief deel aan een lobby om de zogenoemde ‘leiding over Oost’ mogelijk te maken en om vertakkingen naar Lansingerland mogelijk te maken en zo ook delen van de glastuinbouw hierop aan te laten sluiten.	6.4 Duurzaamheid en 6.3 Economische ontwikkeling
31	Gemeentelijke inzet duurzaamheid	Albert Abee	We plaatsten waar mogelijk op gemeentelijke gebouwen zonnepanelen en realiseren tot nu toe al meer dan de 700 in het collegeprogramma opgenomen aantal panelen. Bij de behandeling visie Duurzaamheid zegden we de Raad toe dat het college in Q4 een update van het uitvoeringskader ‘Laadpalen’ aan de Raad aanbiedt. We maakten plannen om gemeentelijk vastgoed verder te verduurzamen en informeerden uw Raad hierover per brief. De komende jaren voeren we deze plannen uit.	6.4 Duurzaamheid
32	Innovatiezones glastuinbouw	Albert Abee	Om doorontwikkeling van innovatieve projecten (ruimtelijk) mogelijk te maken, wijzen we het gebied op en rondom het Horti Science Parc in Bleiswijk aan als (regelluwe) innovatiezone. Het is reeds opgenomen in de Kansenkaart Verkenning Oostland. In Q2020 ontwikkelen we hier samen met de Provincie beleid op.	6.4 Duurzaamheid en 6.3 Economische ontwikkeling
33	Holland Rail Terminal	Albert Abee	In 2019 rondden we de eerste haalbaarheidsonderzoeken naar de HRT af. Vanuit de Provincie kwam er een positief besluit om Bleiswijk als de locatie voor een railterminal aan te wijzen. Prorail voorziet knelpunten in beschikbare ruimte op het spoor en voert een verdiepende studie uit. Als gemeente stellen we een impactanalyse op om de impact van de HRT op de omgeving/gemeente op de lange termijn in beeld te krijgen. De uitkomsten van deze onderzoeken verwachten we eind 2019. Naar aanleiding daarvan formuleren we samen met onze partners de vervolgstappen.	6.3 Economische ontwikkeling
34	Wilderszijde	Albert Abee	Uw raad is in 2019 meegenomen in de beeldvorming rondom Wilderszijde. Er wordt gewerkt aan een Masterplan dat door uw Raad wordt vastgesteld. Dit werken we hierna uit in een bestemmingsplan (2020/2021).	6.1 Ruimtelijke ordening
35	Verlagen woonlasten (OZB)	Albert Abee	In 2019 verlaagden we versneld de OZB. In de begroting houden we rekening met een getrapte verlaging naar het landelijk gemiddelde.	Overzicht algemene dekkingsmiddelen en Paragraaf Lokale heffingen
36	Parkmanagement in glastuinbouwgebieden	Albert Abee	In 2016 voerden we een draagvlakmeting uit voor parkmanagement in glastuinbouwgebieden. Hieruit bleek onvoldoende draagvlak. In 2019 blijkt uit consultatie met bedrijven uit de polders een ongewijzigde situatie. Het niet aanwezig zijn van Glasvezel dat onderdeel kan zijn van Parkmanagement werd als een gemis ervaren. Wij hebben vrijwel overeenstemming met een bedrijf voor de aanleg van een Glasvezelnetwerk in het buitengebied.	6.3 Economische ontwikkeling
37	Snippergroen	Albert Abee	Het college besloot dit thema nu niet planmatig op te pakken, maar in individuele gevallen maatwerk toe te passen.	5.1 Beheer openbare ruimte en 6.1 Ruimtelijke ordening
38	Bevriezen huurtarieven binnen-, buitensport en culturele verenigingen	Ankie van Tatenhove	De huurtarieven voor culturele-, binnen- en buitensportaccommodaties en accommodaties zijn tot en met 2020 bevroren. In het Accommodatieplan Sport (2020) verkennen we alternatieve, meer passende tarievenstructuren voor sportaccommodaties.	3.1 Sport
39	Sportvoorzieningen laten meegroeien	Ankie van Tatenhove	In het eerste kwartaal van 2020 stellen wij het Accommodatieplan Sport vast. Dit plan wordt o.a. gebaseerd op toekomstige bevolkingsprognoses, trends in de sportbeoefening, onze ambities zoals vastgelegd in de sportvisie en de wensen van de sportverenigingen. Om aan dit laatste invulling te geven voeren wij momenteel gesprekken met alle sportverenigingen in onze gemeente. Vooruitlopend op het accommodatieplan dragen we financieel bij aan het realiseren van padelbanen en een ‘in-line’ skatebaan.	3.1 Sport
40	Integraal huisvestingsplan onderwijs	Ankie van Tatenhove	In september 2019 gaven wij een presentatie tijdens een beeldvormende avond over het IHP. Daarnaast zijn de uitgangspunten voor het IHP in de commissie Samenleving van september besproken. Op basis van de meegegeven input stellen wij de uitgangspunten definitief vast. Inmiddels hebben alle schoolbesturen hun eerste input voor het IHP aan ons meegegeven. Met deze informatie werken wij toe naar een uitvoeringsprogramma en het uiteindelijke IHP.	3.3 Onderwijs en kinderopvang
41	Chillplekken voor de jeugd	Ankie van Tatenhove	Na een inspraakprocedure wees het college in 2018 vier locaties aan als chillplek aan. Deze plekken zijn in 2019 ingericht. In de zomer van 2019 sprak het college het voornemen uit drie aanvullende plekken aan te wijzen. Hiervoor loopt momenteel de inspraak procedure. Aangewezen chillplekken worden in principe voorzien van WiFi. Hiervoor maken wij gebruik van de begin 2019 toegekende subsidie WiFi4EU.	4.1 Samenleving en 4.2 Jeugd
42	Intensivering aanpak werk voor kwetsbare jongeren	Ankie van Tatenhove	We hebben extra trajecten ingekocht bij De Jonge Krijger voor de begeleiding van jongeren van 16 tot 27 jaar richting school of werk. We hebben zowel kortdurende trajecten (1-3 maanden) als intensieve trajecten (3-6 maanden) ingekocht. De intensieve trajecten zijn voor jongeren die hulp en ondersteuning van één of meerdere hulpverleners nodig hebben. De Jonge Krijger begeleidt deze jongeren ook in de contacten met hulpverleners. Daarnaast werken we samen met Pro- en VSO-scholen om jongeren die van dit type onderwijs uitstromen naar werk te begeleiden.	4.1 Samenleving en 4.2 Jeugd
43	Cultuurhuis Berkel	Ankie van Tatenhove	In 2019 onderzochten we diverse scenario’s voor de realisatie van een cultuurhuis in Berkel. In Q4 van 2019 volgt een raadsvoorstel voor definitieve locatiekeuze, eigenaarschap van het gebouw en de exploitatievorm.	3.2 Cultuur
44	Cultureel Erfgoed	Ankie van Tatenhove	In 2019 presenteerde het college het onderzoeksrapport Expo Lansingerland en besloot het drie pilots uit te voeren.	3.2 Cultuur
45	Omgevingswet	Ankie van Tatenhove	In het voorjaar 2019 stelde het college het plan van aanpak Omgevingswet Lansingerland vast en de Raad stelde middelen beschikbaar voor de implementatie. Onderdeel van het plan van aanpak is het betrekken van inwoners, ondernemers en organisaties. Dit deden we onder andere door een burgerpeiling en het bevragen van inwoners tijdens de veiligheidsdag. Ook introduceerden we een klankbordgroep voor de raad. Uiterlijk 2021 is er een vastgestelde Omgevingsvisie.	6.1 Ruimtelijke ordening
46	Zelfstandig en minder eenzaam: - aandacht voor ouderen	Ankie van Tatenhove	We hebben extra ouderenadvies ingekocht bij Welzijn Lansingerland vanaf augustus 2019. Hiermee brengen we de wachtlijst voor ouderenadvies terug van maximaal 5 naar maximaal 2 weken.	4.4 Maatschappelijke ondersteuning
47	- Praatje Pot Zorgprofessionals	Ankie van Tatenhove	We hebben de afgelopen jaren een breed pakket aan maatregelen ontwikkeld om mantelzorgers te ondersteunen. Daardoor houden de mantelzorgers het langer vol. Door de inzet van dit pakket is de inzet van Praatje Pot niet meer nodig (zie Kaderbrief 2020)	4.4 Maatschappelijke ondersteuning
48	- Ontmoeting in de wijken	Ankie van Tatenhove	We hebben de helft van het budget ingezet voor extra hulp in het restaurant van Huize Sint Petrus. Door de gezamenlijke inzet met Laurens kunnen niet alleen bewoners van Petrus, maar ook ouderen in de wijk een warme maaltijd kunnen nuttigen in het restaurant. De andere helft van het budget is besteed aan een interactieve bijeenkomst voor 60 – 70 plussers van Berkel Noord. Ruim 65 bewoners bezochten de bijeenkomst en hebben input gegeven voor toekomstig beleid om mensen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen in de wijk.	4.4 Maatschappelijke ondersteuning
49	- Domotica	Ankie van Tatenhove	In 2019 hebben we 6 “Tessa”-robots aangeschaft, ter ondersteuning van mensen met dementie en mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Via het Steunpunt mantelzorg en de wijkverpleegkundigen is een aantal robots ingezet. We monitoren de resultaten. Aan de hand daarvan beoordelen we of we extra Tessa-robots of andere vormen van robotica en domotica inzetten.	4.4 Maatschappelijke ondersteuning