Balans en toelichting

De jaarrekening is opgemaakt in overeenstemming met de voorschriften volgens het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de verordening ex artikel 212 Gemeentewet, waarin door de gemeenteraad op d.d. 22 december 2016 de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede de regels voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie zijn vastgesteld. Tenzij anders vermeld, zijn alle bedragen afgerond op € 1.000, waardoor tussen de verschillende tabellen kleine afrondingsverschillen kunnen bestaan.

De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. 

De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn.

De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden maximaal vijf jaar geactiveerd. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan in het jaar volgend op het jaar van realisatie van het gerelateerde immateriële vaste actief.

Bijdragen aan activa in eigendom van derden worden geactiveerd als aan alle voorwaarden zoals genoemd in artikel 61 BBV wordt voldaan. Waardering vindt plaats tegen het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak.

In de balans worden onder de materiële vaste activa afzonderlijk opgenomen:

a. investeringen met een economisch nut;

b. investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden  geheven;

c. investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut.

Investeringen met economisch nut

Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden het jaar na ingebruikneming lineair afgeschreven over de verwachte gebruiksduur, waarbij geen rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde.

Investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven

Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden het jaar na ingebruikneming lineair afgeschreven over de verwachte gebruiksduur, waarbij geen rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde.

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut

Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden het jaar na ingebruikneming lineair afgeschreven over de verwachte gebruiksduur, waarbij geen rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde.

De materiële vaste activa worden lineair afgeschreven op basis van de verwachte levensduur zonder rekening te houden met een restwaarde. De afschrijvingsperiode vangt aan op 1 januari volgend op het jaar van ingebruikname c.q. gereedkomen. Activa onder de € 25.000 worden in één keer afgeschreven.

De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd voor de meest voorkomende activa conform de richtlijnen uit de financiële verordening en de nota activabeleid 2020.

Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht.

Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering niet noodzakelijk gebleken; de actuele waarde ligt ruim boven de verkrijgingsprijs.

Van een deelneming is krachtens artikel 1 lid e BBV sprake als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV.

Voorraden

In de balans worden onder de voorraden afzonderlijk opgenomen:

a. grond- en hulpstoffen;

b. onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie;

c. gereed product en handelsgoederen;

d. vooruitbetalingen. 

Grond- en hulpstoffen

De overige grond- en hulpstoffen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, dan wel lagere marktwaarde. Er wordt geen rente bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden.

Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie

In het wijzigingsbesluit vernieuwing BBV is een nieuwe definitie opgenomen voor bouwgrond in exploitatie: Gronden in eigendom van een gemeente, waarvoor de raad een grondexploitatiecomplex en een grondexploitatiebegroting heeft vastgesteld.

De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend alsmede de rentekosten berekend zoals voorgeschreven in het BBV en de administratie- en beheerskosten.

De lagere marktwaarde is bepaald, rekening houdend met de nog te realiseren uitgaven en inkomsten. De contante waarde per 31 december van een eventueel tekort op eindwaarde van een exploitatie is in mindering gebracht op de balanswaarde door middel van een balansverkorting. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten.

Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Bij de bepaling van de winstname wordt gebruik gemaakt van de voorgeschreven POC methode uit de notitie grondbeleid 2019.

Gereed product en handelsgoederen

Gerede producten worden gewaardeerd tegen de kostprijs of tegen de marktwaarde indien de marktwaarde lager is dan de kostprijs. Dat laatste doet zich met name voor indien voorraden incourant worden. De kostprijs bestaat uit de verrekenprijzen van grond- en hulpstoffen en de loon- en machinekosten die aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend.

Vooruitbetalingen

Voor de inkomsten en uitgaven op de grondexploitatie en dan meer specifiek de aan- en verkoop van grond worden de volgende uitgangspunten gehanteerd. Grondaankopen worden meegenomen op moment dat de verplichting tot koop is aangegaan en de ontbindende voorwaarden zijn vervallen. Grondverkopen worden geregistreerd als gerealiseerde opbrengsten als de daadwerkelijke juridische overdracht van de grond heeft plaatsgevonden.

Vorderingen en overlopende activa

De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht.

Liquide middelen en overlopende posten

Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen.

Eigen vermogen

Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve, bestemmingsreserves en het gerealiseerde resultaat volgend uit het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening.

Voorzieningen

Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting voor de wethouders en de voorziening voor verliezen uit grondexploitaties zijn echter tegen contante waarde gewaardeerd.

Vaste schulden

Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is en die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren, worden op grond van artikel 49 BBV geclassificeerd onder de overlopende passiva. In de toelichting op de balans is per uitkering van EU, Rijk en provincies met een specifiek bestedingsdoel het verloop gedurende het jaar van ontvangen voorschotbedragen in een overzicht weergegeven, conform artikel 52a BBV.

Borg- en garantstellingen

Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. In de toelichting op de balans is hierover nadere informatie opgenomen.

Algemeen

De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. 

Personeelslasten

Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt. 

Algemene uitkering

Met betrekking tot de algemene uitkering heeft de commissie BBV een stellige uitspraak gedaan. Deze uitspraak houdt in dat in de jaarrekening de algemene uitkering wordt opgenomen conform de in het jaar laatst gepubliceerde accresmededeling.

Omgevingsvergunningen

De opbrengsten uit omgevingsvergunningen worden verantwoord op het moment van aanvragen van de omgevingsvergunning. Op grond van de legesverordening zijn leges al opeisbaar op het moment van in behandeling nemen van de aanvraag tot beoordeling van een omgevingsvergunning.

Dividend

Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als baten genomen in het jaar dat het besluit tot uitkeren is genomen.

Eigen bijdrage WMO

Een aanvrager van een voorziening op grond van de WLZ en de WMO (zoals hulp in de huishouding, begeleiding, hulp- en vervoersmiddelen of beschermd wonen) is op grond van de Wmo een bijdrage verschuldigd. De wetgever heeft bepaald dat de berekening, oplegging en incasso van deze eigen bijdrage wordt uitgevoerd door het CAK. De informatie van het CAK (om privacyredenen beperkt) is ontoereikend om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen.

Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen op grond van de Wmo geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dit betekent dat door de gemeenten geen zekerheden omtrent omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen.

Kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief:

• Dit betreffen de voorbereidingskosten ten behoeve van de ontwikkeling van grondexploitaties waaronder Langevaart, Merenweg en de Wildert.

Bijdragen aan activa van derden:

• Dit betreft in het verleden gedane bjidragen aan scholen ter realisatie van nieuwe schoolgebouwen en bijdragen aan de Provincie Zuid-Holland ter realisatie van VRI installaties en een fietstunnel bij de N209.

Het verloop van de immateriële vaste activa in 2023 is als volgt:

Specificatie van de materiële vaste activa:

Woonruimten:

• In 2023 is er € 156.000 geïnvesteerd in woonwagens

Bedrijfsgebouwen:

• In 2023 is € 346.000 geïnvesteerd in de bouw van het Cultuurhuis Blok B
• En we investeerden € 271.000 in nieuwbouw van de pr. Maxima school
• Alle overige investeringen zijn afzonderlijk kleiner dan € 200.000 met een totaal van €1.000.000 

Grond-, weg- en waterbouwkundige werken:

• Voor het ombouwen van veld 1 bij CVV Berkel investeerden wij € 846.000
• Tevens investeerden wij € 743.000 voor het ombouwen van Veld 3 bij TOGB
• We investeerden € 605.000 in een totaal renovatie bij HBR veld 4.
• En is er € 447.000 geïnvesteerd in veld 2 bij HVB
• De overige investeringen zijn afzonderlijk kleiner dan € 200.000 met een totaal van € 36.000

Vervoersmiddelen:

• In 2023 is er € 230.000 geïnvesteerd voor de aanschaf van een veegmachine
• De overige investeringen zijn afzonderlijk kleiner dan € 200.000 met een totaal van € 120.000

Machines, apparaten en installaties:

• We investeerden € 426.000 in ICT Hardware
• Tevens is er € 249.000 geïnvesteerd in glasvezelkabel
• De overige investeringen zijn afzonderlijk kleiner dan € 200.000 met een totaal van € 160.000

Overige materiële vaste activa:

• We investeerden € 819.000 in het vervangen van speeltoestellen
• Er is in 2023 € 273.000 geïnvesteerd in de inrichting langdurige opvang Sporthoeklaan
• De overige investeringen zijn afzonderlijk kleiner dan € 200.000 met een totaal van € 107.000

Het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa met economisch nut is als volgt:

• In 2023 investeerden wij voor € 512.000 in het Afvalbrengsstation;
• en € 200.000 in verzamelcontainers;
• daarnaast is € 4.2 miljoen geïnvesteerd in  diverse riolering en andere rioolverbeteringen;
• voor renovatie en vervangingswerkzaamheden rioolgemalen is er  € 514.000 geïnvesteerd.

Het verloop van de materiële vaste activa met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven is als volgt:

Grond, weg en waterbouwkundige werken:

• De investeringen bestaan voornamelijk uit:
  • € 2,09 miljoen voor de  reconstructie Bloemenbuurt;
  • € 1,08 miljoen voor de Schildersbuurt;
  • € 861.000 voor investeringen in wegen;
  • €418.000 voor oeverbescherming;
  • €406.000 voor wegen Overbuurtsepolder;
  • € 315.000 voor het vervangen duikers;
  • € 289.000 voor De Kruin Bergschenhoek;
  • De overige investeringen zijn afzonderlijk kleiner dan € 200.000 met een totaal van € 928.000.

Machines, apparaten en installaties:

• € 669.000 voor renovatie OVL.

Overige materiële vaste activa:

• De investeringen bestaan voornamelijk uit:
  
  • € 188.500 vervangingen  diverse belijning, bebording en straatmeubilair;
  • De overige investeringen zijn afzonderlijk kleiner dan € 200.000 met een totaal van € 8.500.

Het verloop van de materiële vaste activa met maatschappelijk nut is als volgt:

De kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen bestaan uit:

• Aandelen Stedin Holding N.V. (168.045 gewone aandelen van € 100 nominaal);
• Aandelen NV Bank Nederlandse Gemeenten (15.015 gewone aandelen van nominaal € 2,50);
• Preferente aandelen Stedin (aantal 26.750 cumulatief preferente aandelen van € 100 nominaal).

De kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen bestaan uit:

• Maatschappelijk belang bouwkassen BSH;
• Grootboek der Nationale Schuld.

Leningen aan woningcorporaties

De gemeente heeft leningen verstrekt aan woningcorporatie 3B wonen voor de bouw en renovatie van woningen. Op deze leningen betaalt de woningcorporatie jaarlijks rente en aflossing. 

Overige langlopende leningen

De post overige langlopende leningen bestaat uit startersleningen, blijversleningen en duurzaamheidsleningen.

Overige uitzettingen met een looptijd langer dan één jaar

De overige uitzettingen met een looptijd langer dan een jaar betreffen de belegde gelden voor wethouderspensioenen. De waarde van de participaties bedragen ultimo 2023 € 467.010 (2022: € 438.643)

Het verloop van de financiële vaste activa in 2023 is als volgt:

Specificatie voorraden bouwgronden:

Van de bouwgronden in exploitatie is het verloop in het boekjaar 2023 als volgt geweest:

Van projecten waar de voorziening groter is dan de boekwaarde vindt presentatie plaats onder de voorzieningen. Deze worden wel in onderstaand overzicht meegenomen en gepresenteerd als €0, echter staat de restant voorziening onder de voorzieningen gepresenteerd.

De geraamde kosten, opbrengsten, financieringslasten en eindwaarde per complex ziet er als volgt uit:

De voorziening is op contante waarde (eindwaarde contant gemaakt tegen 2%).

De uitgangspunten zijn voor alle projecten gelijk:
• De kosten zijn onderbouwd met (civieltechnische) ramingen en planning inzet door middel van een plankostenraming;
• De inkomsten en fasering hiervan zijn onderbouwd met marktonderzoeken of sluiten aan bij contractuele afspraken met partijen;
• De rente is gebaseerd op de BBV-systematiek;

Risico’s
De belangrijkste risico’s die samenhangen met de grondexploitaties hebben betrekking op de planning, prijs en het programma. Voor de komende 9 jaar zijn de opbrengsten op een totaal van ca. € 235 miljoen geraamd. Het al dan niet realiseren van deze opbrengsten is voor de grondexploitaties de grootste uitdaging. Het college stuurt dan ook actief op de realisatie van deze opbrengsten. 
We sloten in 2023 diverse grondverkoopovereenkomsten voor de woningbouwlocaties waarin concrete afspraken zijn gemaakt over de momenten van afname en/of betaling. Ook voor de bedrijventerreinen sloten we in 2023 meerdere grondverkoopovereenkomsten. Met een uitgifte van ruim 4 hectare haalden we onze omzetdoelstelling voor 2023 voor de bedrijventerreinen. 

Planning bedrijfsterreinen
Binnen Lansingerland heeft de gemeente twee terreinen in ontwikkeling, waarvoor de gemeente 100% van het risico draagt: Oudeland in Berkel en Rodenrijs en Leeuwenhoekweg in Bergschenhoek. Daarnaast worden nog twee terreinen ontwikkeld gezamenlijk met de gemeente Zoetermeer: Bleizo en Hoefweg.

Uitzettingen met een looptijd van ten hoogste één jaar:

De vorderingen op openbare lichamen bestaan voor € 14 miljoen uit een vordering inzake BTW/BCF.  De overige vorderingen hebben betrekking op overige partijen.

Op basis van de wet financiering decentrale overheden (wet Fido) is de gemeente verplicht om overtollige liquide middelen aan te houden in de schatkist. De gemeente is gerechtigd om een bepaald bedrag aan middelen buiten ’s Rijks schatkist aan te houden. Gerekend over een heel kwartaal mag het op dagbasis buiten ’s Rijks schatkist aangehouden bedrag gemiddeld niet hoger zijn dan het drempelbedrag. Het drempelbedrag wordt bepaald op basis van het begrotingstotaal, waarbij het drempelbedrag minimaal € 250.000 bedraagt.

Berekening benutting drempelbedrag schatkistbankieren:

De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. 

Voor de overige debiteuren is per debiteur vastgesteld of er mogelijk sprake kan zijn van oninbaarheid. Wanneer sprake is van een verwachte oninbaarheid is een voorziening gevormd.

De invordering van gemeentelijke heffingen onroerende zaakbelasting, hondenbelasting, rioolheffing en afvalstoffenheffing is uitbesteed aan het samenwerkingsverband SVHW. De verwachte oninbaarheid van deze vorderingen wordt door het SVHW bepaald. Door Deloitte accountants is een controleverklaring over de jaarverantwoording afgegeven. Wij zijn akkoord met de door SVHW bepaalde voorziening.

Voor de debiteuren zijn de volgende principes gehanteerd:

Alle debiteuren zijn individueel beoordeeld door de gemeente en het SVHW. Deze zijn per individuele post vastgesteld of het bedrag van de vordering nog ontvangen kan worden. De debiteuren waarbij de verwachting is dat de vordering niet meer wordt ontvangen zijn voorzien. 

Voor de debiteuren vanuit sociale zaken is een voorziening opgenomen van € 1.357.000 en voor de overige dubieuze debiteuren is een voorziening gevormd van € 78.000, bestaande uit  € 76.000 welke voortvloeien uit beoordeelde posten door het SVHW inzake belasting debiteuren.

Specificatie van de liquide middelen:

Specificatie van de overlopende activa:

Specificatie overige nog te ontvangen bedragen, en de vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen:

Het eigen vermogen van de gemeente Lansingerland bestaat uit de Algemene reserve, de bestemmingsreserves en het gerealiseerde resultaat. De Algemene reserve is het deel van het vermogen waar de gemeente vrij over kan beschikken. Het dient om financiële tegenvallers op te vangen. Daarnaast wordt het resultaat met de Algemene reserve afgewikkeld.

De verschillende bestemmingsreserves vormen een belangrijk onderdeel van het eigen vermogen. Kenmerkend voor deze categorie reserves is dat het hierbij gaat om door de raad geoormerkte middelen. Dit betekent dat aan deze reserves specifieke bestedingsdoelen zijn gekoppeld. De bestemmingsreserves worden door de raad ingesteld. De raad heeft als enige orgaan de bevoegdheid de bestemming en de omvang van een reserve te wijzigen.

Specificatie van het eigen vermogen:

Het verloop van de reserves in 2023 is als volgt:

Aard/reden:

1. Het opvangen van onvoorziene uitgaven, voortvloeiende uit opkomende verplichtingen die niet rechtstreeks verband houden met de lopende exploitatie en uit calamiteiten;
2. Het opvangen van rekeningtekorten;
3. Het afdekken van begrotingstekorten, voor zover op basis van een meerjarenbegroting blijkt dat deze niet van structurele aard is.

Looptijd: onbeperkt.

Aard/reden: deze reserve is ingesteld als onderzoeksreserve voor de Rekenkamer Lansingerland.

Storting vindt plaats op grond van de verordening Rekenkamer Lansingerland.

Looptijd: onbeperkt.

Het doel van deze bestemmingsreserve is niet meer van toepassing. Aan de gemeenteraad zal worden voorgesteld om deze reserve per 1 januari 2024 op te heffen. 

Aard/reden: Deze reserve is gevormd om de onderhoudslasten ten behoeve van baggerwerkzaamheden evenredig over de tijd te kunnen verdelen.

Looptijd: onbeperkt

Aard/reden: Dekking van kosten (o.a. sloop tijdelijke huisvesting) gerelateerd aan de realisatie van algemeen primair onderwijs.

Looptijd: 2023

Aard/reden: onderhoud aan schoolgebouwen, zodat ze aan de schoolbesturen worden overgedragen. De bekostiging is noodzakelijk om aan onze wettelijke plicht uit de Wet op het primair onderwijs te voldoen om te voorzien in voldoende en adequate onderwijshuisvesting. 

Looptijd: 2023

Aard/ reden: dekking van de kosten voor ombuiging van jeugdhulp en de opvang van eventuele tekorten op deze taak.

Looptijd: 2024

Aard/ reden: uitgaven te dekken voor het opstellen van de Warmtevisie Lansingerland inclusief energiestrategie.

Looptijd: 2023

Aard/ reden: deze reserve is gevormd voor de bekostiging van de uitgaven die gedaan worden in het kader van de implementatie van de omgevingswet.

Looptijd: 2023

Aard/reden: dekking voor nog uit te voeren werkzaamheden na afsluiting van de grondexploitaties.

Looptijd: onbeperkt.

Deze reserve zetten we in voor de grondexploitaties die in 2018 en eerder zijn afgesloten en waarvoor nog kosten moeten worden gemaakt. Voor de grondexploitaties welke vanaf 2019 zijn afgesloten en waarvoor nog kosten dienen te worden gemaakt is een restproject aangemaakt om de kosten uit te dekken. Deze wijziging in verwerking hangt samen met de gewijzigde notitie grondbeleid 2020 van de Commissie BBV.

Het doel van deze reserve is niet langer van toepassing.  Aan de gemeenteraad zal worden voorgesteld om deze bestemmingsreserve op te heffen per 1 januari 2024.

Aard/reden: dekking van cyclische onderhoudslasten van de gemeentelijke gebouwen.

Looptijd: onbeperkt.

De toevoeging van € 455.000  betreft een jaarlijkse dotatie, conform begroting. De onttrekking aan de reserve is ter dekking van gemaakte kosten van groot onderhoud.

Aard/ reden: het dekken van incidentele onderzoekskosten naar de veranderopgaven binnen de gemeente.

Looptijd: 2023.

Aard/ reden: dekking van de afschrijvingskosten van specifiek aangewezen investeringen.

Looptijd: onbepaald.

Aard/ reden: het dekken van de incidentele kosten in de aankomende 3 jaar voor het herinrichten van de werkprocessen ter verbetering van onze procedures.

Looptijd: 2023

Aard/ reden: het separaat verantwoorden van de opbrengst welke voortvloeit uit de verkoop van de aandelen Eneco voor latere besluitvorming.

Looptijd: 2023

Aard/ reden: ter dekking van de afschrijvingslasten die voortvloeien uit de investeringen in het natuurgebied De Groenzoom.

Looptijd: langer dan 10 jaar.

Het doel van deze reserve is niet langer van toepassing.  Aan de gemeenteraad zal worden voorgesteld om deze bestemmingsreserve op te heffen per 1 januari 2024.

Aard/ reden: ter dekking van de afschrijvingslasten die voortvloeien uit de investeringen in de verduurzaming van het primair onderwijs.

Looptijd: langer dan 10 jaar.

Aard/ reden: ter dekking van de structurele rentelasten die ontstaan door het niet kunnen aflossen van de leningen.

Looptijd: 10 jaar

Aard/ reden: in 2020 hebben wij een uitkering verkregen voor de herstelwerkzaamheden die in Meerpolder moeten worden uitgevoerd. Deze uitkering is in de reserve opgenomen om de toekomstige kosten te kunnen dekken.

Looptijd: 2023

Aard/ reden: ter dekking van de afschrijvingslasten die voortvloeien uit de investeringen voor de eerste inrichting.

Looptijd: langer dan 10 jaar.

Aard/ reden: deze reserve wordt gebruikt ter dekking van de gemaakte kosten voor de opvang van Oekraïners. 

Het verloop van de voorzieningen 2023  is als volgt:

Aard/reden: deze voorziening is gevormd voor toekomstige pensioen- en wachtgeldverplichtingen van (ex-) wethouders. De hoogte van de voorziening wordt jaarlijks bepaald aan de hand van actuariële berekeningen en is opgenomen tegen contante waarde. 

Door uitgekeerde pensioenen is de voorziening met een bedrag van € 344.000 afgenomen.  De afname heeft te maken met reguliere uitkering aan gepensioneerde wethouders van €260.000 en een aanpassing van € 84.000 als gevolg van hernieuwde berekeningen.

Aard/reden: deze voorzienig is gevormd vanwege de verplichting die is ontstaan door afvloeiingsregelingen met ex-medewerkers. In 2023 is dit niet meer van toepassing. Aan de gemeenteraad zal worden voorgesteld deze voorziening op te heffen per 1 januari 2024.

Voor een aantal complexen is, conform de verslaggevingsrichtlijnen, een voorziening opgenomen. Een verliesvoorziening voor een grondexploitatie moet voor zover mogelijk met de boekwaarde van de betreffende grondexploitatie worden gesaldeerd. Wanneer de voorziening hoger is dan de boekwaarde, is het restant van de voorziening dat kan niet worden gesaldeerd, aan de passiefzijde van de balans onder de voorzieningen gepresenteerd. Dit geldt voor de projecten Centrum Berkel,  Landscheidingspark Horeca en Sporthoeklaan (LOO).  Daarnaast is hieronder tevens de verliesvoorziening gepresenteerd voor de afgesloten anterieure overeenkomst voor Wilderszijde.

Conform de beleidslijn zoals opgenomen in de nota Reserves en Voorzieningen 2020 wordt de vrijval van de verliesvoorziening bij de jaarrekening vóór resultaatsbestemming toegevoegd aan de algemene reserve.

Aard/Reden: deze voorziening is gevormd voor het egaliseren van het resultaat op het product rioleringen. Middels de mutaties in deze voorziening wordt bereikt dat het resultaat aan het einde van het boekjaar nihil is.

Aard/Reden: deze voorziening is gevormd voor het egaliseren van het resultaat op het product afval. Middels de mutaties in deze voorziening wordt bereikt dat het resultaat aan het einde van het boekjaar nihil is.

Aard/Reden: deze voorziening is gevormd voor de toekomstige verlofrechten van medewerkers die geen gelijkblijvend volume hebben. Deze bestaat onder andere uit saldi verlofsparen en bovenwettelijk verlof.

Aard/Reden: deze voorziening is gevormd omdat er in 2024 een wijziging van de gemeente-CAO heeft plaatsgevonden. Naar aanleiding hiervan zijn er bij de commissie BBV vragen gesteld rondom de Regeling Vervroegde Uitdiensttreding (RVU), dat is veroorzaakt door een aanpassing van de CAO. Medewerkers die uiterlijk 31 december 2028 de AOW-gerechtigde leeftijd bereiken en 41 jaar in dienst zijn geweest bij een bij ABP aangesloten werkgever (waarvan de laatste 10 jaar van een werkgever in de sector gemeenten) kunnen vervroegd uitdiensttreden met behoud van een maandelijkse uitkering. In dit kader moeten gemeenten en gemeenschappelijke regelingen een voorziening vormen, wanneer er reeds is afgesproken voor het einde van het boekjaar dat er gebruik gemaakt gaat worden van deze regeling (in de vorm van een overeenkomst).

De totale rentelast voor het boekjaar 2023 voor de vaste schulden bedraagt € 1.519.316 (2022: € 3.174.723). 

Specificatie vlottende passiva

Overige schulden

De overige schulden hebben betrekking op nog te betalen facturen die grotendeels eind 2023 zijn ontvangen en waarvan de vervaldatum in 2024 ligt.

De gemeente heeft aan verschillende partijen garantstellingen en waarborgen afgegeven.

Er zijn achtervangovereenkomsten afgesloten met de stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Deze borgstellingen hebben betrekking op het aantrekken van vaste langlopende leningen door woningstichtingen voor (her)financiering van al bestaande gewaarborgde geldleningen. In 2021 is de achtervangovereenkomst met het WSW herzien.

Aan particulieren zijn gemeentegaranties afgegeven onder de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW). Deze stichting is in 1995 verzelfstandigd onder de naam Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Er komen geen gemeentegaranties meer bij en het totale bedrag aan gewaarborgde geldleningen neemt af met de door particulieren gedane aflossingen.

Voor de WSW en SWS en de particuliere hypotheken is het gemeentelijk aandeel beperkt tot 50%.

De garantie inzake de hypotheken van personeel betreffen een tweetal hypotheekleningen afgesloten bij het Hypotheekfonds voor Overheidspersoneel (HvO). Er worden geen nieuwe hypotheekgaranties voor overheidspersoneel meer afgegeven.

Per 31 december 2023 bedraagt het totaal van gewaarborgde geldleningen € 261,0 miljoen.

De gemeente is betrokken bij diverse juridische geschillen. Zo is sprake van enkele geschillen met leveranciers over de kwaliteit van geleverde werken en diensten.

De uitkomsten van deze geschillen zijn nog niet bekend. Afhankelijk van de uitkomsten kunnen deze leiden tot een instroom of uitstroom van middelen naar of van de gemeente. Op basis van de huidige feiten en omstandigheden is niet bekend of en zo ja met welke omvang dit plaatsvindt. Om deze reden is geen voorziening en/of vordering in de jaarrekening opgenomen gerelateerd aan juridische geschillen.

De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende financiële verplichtingen. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste van deze verplichtingen:

De gemeente heeft met twee stichtingen voor voortgezet onderwijs doordecentralisatie overeenkomsten gesloten. Uit hoofde van deze overeenkomsten is de gemeente verplicht jaarlijks een vergoeding aan de stichtingen te betalen voor de huisvesting.

Een deel van deze overeenkomsten gaat uit van een vast bedrag (€ 1.000) per leerling t/m 2019. Voor 2020 en verder vindt op grond van de overeenkomst bijstelling van de vergoeding plaats. Een ander deel van de overeenkomsten zorgt voor doorbetaling van het bedrag dat de gemeente per leerling krijgt voor huisvesting van het voortgezet onderwijs via de algemene uitkering.

Het jaarlijkse bedrag is dus afhankelijk van het aantal leerlingen VO. Op basis van de huidige prognoses van het aantal leerlingen VO gaat het om circa € 3,1 miljoen per jaar. Dit bedrag is opgenomen in de meerjarenbegroting van de gemeente.

In de overeenkomsten zijn ook bepalingen opgenomen rondom de overgedragen scholen en onderliggende grond. Bij beëindiging van de onderwijsbestemming heeft de gemeente het eerste recht op terugkoop van de gebouwen en grond. Indien de gemeente besluit om niet van dit recht gebruik te maken heeft het schoolbestuur twee jaar de tijd om een andere koper te vinden. Lukt dit niet, dan is de gemeente op grond van de overeenkomst verplicht tot terugkoop van de gebouwen en grond. Terugkoop vindt plaats tegen de op het moment van terugkoop geldende WOZ-waarde van de betreffende objecten verminderd met de historische kostprijs van de door de gemeente gemaakte grondkosten.

In het kader van het aanbesteden van opdrachten dient de gemeente te voldoen aan de EU-aanbestedingsregels. Zowel door de interne controle als de externe controle is vastgesteld dat een aantal opdrachten onterecht niet zijn aanbesteed. De gemaakte kosten met betrekking tot deze opdrachten in 2023 worden dan ook als onrechtmatig aangemerkt en meegenomen. 

De Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen bepaalt dat ook gemeenten vennootschapsbelasting moeten betalen over ondernemersactiviteiten. Hier vallen in beginsel ook de (actieve) grondexploitaties onder. Begin 2022 stelden wij op basis van het MPG 2021 een Quickscan op om te toetsen of er sprake is van een onderneming. Deze laat een negatief resultaat zien, zowel jaarlijks als op totaalniveau. Voor de jaren 2016-2021 hebben wij een “nihil”-aangifte ingediend bij de Belastingdienst en namen daarmee formeel een standpunt in richting de Belastingdienst. Wij achten ons standpunt dat wij voor het totaal aan grondexploitaties niet door “de poort” gaan en we ook fiscaal gezien dus geen winst maken nog steeds reëel en onderbouwd. Hierdoor is onze inschatting omtrent de VPB ongewijzigd ten opzichte van het MPG 2023. Momenteel loopt er een audit van de Belastingdienst op de BTW en de Vpb. Het is op dit moment nog niet in te schatten wat de financiële gevolgen hiervan zijn.

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum die relevant zijn voor de Jaarrekening 2023.