Managementsamenvatting

Voor u liggen de jaarstukken waarmee we het jaar 2024 formeel afsluiten. Een jaar waarin Nederland een nieuwe regering kreeg en na 14 jaar een nieuwe premier. Ook is het een jaar waarin onze burgemeester aankondigde de functie van Dijkgraaf in onze regio te gaan vervullen en zijn ambt hier neerlegt.

Het was een jaar waarin gemeenten steeds meer verantwoordelijk werden voor klimaatdoelen, zoals verduurzaming van woningvoorraad en het bevorderen van de circulaire economie. Ook de stedelijke ontwikkeling en woningtekort stonden hoog op de agenda. Eind 2024 hebben we afspraken gemaakt met de provincie Zuid-Holland, wat heeft geleid tot een bestuursakkoord voor woningbouw en windenergie. In 2025 zullen we de overeenkomst met de provincie tekenen. Binnen het sociaal domein krijgen gemeenten steeds meer taken op gebied van jeugdzorg, langdurige zorg en sociale bijstand. In 2024 werd er nadrukkelijker beroep gedaan om de sociale voorzieningen te optimaliseren en de zorg dichtbij de Lansingerlander te organiseren.

In het jaar 2024 is de begroting 2025-2028 gepresenteerd die nog steeds een tekort laat zien in de jaren 2026 en verder. Grote benodigde ombuigingen vanaf het jaar 2026 vragen om een nog fundamentelere kijk en discussie en het college en de raad zijn aan de slag gegaan met de aanknopingspunten die voortgekomen zijn uit het proces van de begroting 2025-2028. Samen is al in 2024 een traject ingezet om te komen tot een sluitende begroting 2026-2029 waarbij het inhoudelijke debat in het voorjaar wordt gevoerd over de vraag: ‘welke gemeente willen we zijn?’.

De financiële opgaven voor gemeenten in Nederland vinden plaats in een omgeving waar de kosten flink zijn gestegen door inflatie na de inval van Rusland in Oekraïne. Ook is er krapte op de arbeidsmarkt waardoor specifieke kennis die gemeenten nodig hebben, schaars is. Dit leidt vervolgens tot vertragingen in bepaalde projecten. Eerdere financiële ramingen moesten daardoor soms flink bijgesteld worden. Om de krapte op de arbeidsmarkt het hoofd te bieden zetten we fors in op recruitment, zo vernieuwden we onze arbeidsmarktcampagne. Ook zetten we in op het aantrekken van jong talent. In 2024 rondden we de voorbereiding van een lokaal trainee programma af. Op 1 januari 2025 zijn er 11 trainees gestart. Daarnaast breidden we het management in de organisatie uit zodat collega’s de noodzakelijke aandacht kunnen krijgen voor hun ontwikkeling en de binding aan de organisatie. Het merendeel van deze nieuwe management functies is ingevuld door interne doorgroei vanuit ons ‘talenten programma’.

Financieel was 2024 nog een licht positief jaar voor de gemeente. De jaarrekening laat een eindresultaat zien van € 1.628.000 voordelig. Gedurende het jaar is de begroting een aantal keer bijgesteld richting een tekort van circa € 2.357.000 bij de Slotwijziging. De grootste afwijking ten opzichte van de Slotwijziging 2024 betreft de vrijval van de voorziening 'strategische gronden' ad € 1.740.000 en de uitkomst van de Decembercirculaire 2024 ad € 1.498.000. 

Veel leesplezier hierbij!

Het jaar 2024 was het tweede jaar waarin het college verder vorm gaf aan de uitvoering van het Werkprogramma van het college ‘Samen verantwoord aan de slag’: de vertaling van het coalitieakkoord 2022–2026. Het werkprogramma bevat de concrete acties om de ambities uit het coalitieakkoord te realiseren. In de bijlage van deze jaarstukken vindt u per ambitie de voortgang van het werkprogramma.

Waar in 2023 de Samenlevingsvisie is vastgesteld, is in 2024 een start gemaakt met de Omgevingsvisie 2.0 die in 2025 opgeleverd wordt. Daarnaast hebben de gemeenteraad en het college samen verder vormgegeven aan de grote opgaven zoals de opgave Nieuwkomers (o.a. oplevering Tobias2) en het Integraal Huisvestingsplan voor onderwijs.

Deze resultaten op het gebied van onder andere wonen, duurzaamheid, jeugdhulp en veiligheid leest u uitgebreid in de toelichtingen per programma en beleidsveld.

Financieel gezien was 2024 een positief jaar met een resultaat van € 1,6 miljoen. Dit wijkt € 3,9 miljoen positief af ten opzichte van de slotwijziging waarbij wij verwachtten een negatief resultaat te behalen van € 2,3 miljoen. De grootste afwijking ten opzichte van de Slotwijziging 2024 betreft de vrijval van de voorziening 'strategische gronden' ad € 1,7 miljoen, en de uitkomst van de Decembercirculaire 2024 ad. € 1,5 miljoen. Overige afwijkingen worden toegelicht in het onderdeel "Financiële verschillen t.o.v. Slotwijziging 2024". 

Voor het handhaven van deze financiële positie van Lansingerland volgen wij de in het coalitieakkoord onderschreven pijler van een structureel sluitende begroting.

Met een ratio weerstandsvermogen van 2,4 (2023: 1,7) heeft Lansingerland een solide uitgangspositie. De ratio van 2,4 ligt hoger dan de oorspronkelijke begroting voor eind 2024 (1,3). De ratio ligt daarmee eind 2024 boven de bandbreedte van de door de raad gewenste marge 'ruim voldoende' (tussen de 1,4 en 2,0), waarbij de Raad streeft naar een ratio van 1,7. Met ingang van de Begroting 2024 wordt de bestemmingsreserve Enecogelden meegeteld in de berekening van het weerstandsvermogen. Als we dat ook voor 2024 doen, ligt de weerstandsratio met 4,9 ver boven de bandbreedte van ‘ruim voldoende’.

De netto schuldquote komt nu uit op 27% (2023: 26%). Conform de signaleringswaarde opgesteld door de Provincie Zuid-Holland valt deze waarde van de netto schuldquote in de categorie minst risicovol(<90%). 

Zorgpunt blijft het structureel in evenwicht zijn van de baten en lasten, ook voor onze gemeente. Met een gerealiseerd resultaat van € 1,6 miljoen voordelig, waarvan € 3,5 miljoen incidenteel nadelig, is het structureel resultaat € 5,1 miljoen voordelig. Bij de komende begrotingen is het onverkort van belang om kritisch te blijven kijken naar wat wij lokaal kunnen doen en daarbij de nodige maatregelen te treffen om in de toekomst financieel solide te blijven.