Managementsamenvatting

Bestuurlijke samenvatting

Terug naar navigatie - Bestuurlijke samenvatting

Bestuurlijke samenvatting
Voor u liggen de jaarstukken 2020. Daarmee sluiten we administratief het jaar 2020 af. Een jaar dat, net als voor de rest van de wereld, ook voor ons in belangrijke mate bepaald werd door de Corona crisis. Iedereen kreeg met deze crisis te maken. Zo werden inwoners ziek, of erger, kwamen zelfs te overlijden. Kinderen konden niet meer naar school, het verenigingsleven kwam stil te liggen, mensen mochten niet meer naar hun werk en ondernemers werden geconfronteerd met sluitende winkels, horeca, fitness.

Gelukkig zagen we in dit soort tijden de veerkracht van onze maatschappij en samenleving. De rijksoverheid kwam met steunpakketten voor getroffen ondernemers en maatschappelijke sectoren. Scholen en leerlingen schakelden samen over op digitaal onderwijs en werknemers gingen digitaal thuis werken. Daarnaast waren er talrijke mooie initiatieven waarbij inwoners, ondernemers en organisaties elkaar hielpen. De gemeenteraad van Lansingerland stelde een crisis reserve in van € 5 miljoen om zo waar mogelijk steun te kunnen bieden aan ondernemers en maatschappelijke organisaties. Ook de incidentele uitgaven voor de organisatie als gevolg van de Corona crisis kwamen ten laste van deze reserve.

Ook dit jaar werkten we verder aan de uitvoering van het coalitieakkoord en het collegeprogramma ‘Lansingerland Doet ‘t’. Ondanks de extra uitdagingen als gevolg van Corona zijn daarbij mooie resultaten geboekt. De schaduw die de Corona crisis vooruit werpt richting de toekomst maakte ook dat Raad en college in 2020 zijn gaan werken aan een hernieuwd toekomstperspectief voor Lansingerland. PAAR ZINNEN INVOEGEN DOOR ELSKE.

Gelukkig zijn we ook als gemeente in staat om verder te investeren in onze toekomst. In het voorjaar van 2020 besloot de gemeenteraad namelijk om de aandelen Eneco te verkopen. Door deze verkoop konden we circa € 135 miljoen toevoegen aan onze reserves.

Beleidsinhoudelijk resultaat

Terug naar navigatie - Beleidsinhoudelijk resultaat

Beleidsinhoudelijk resultaat
In dit roerige jaar realiseerden we een aantal mooie resultaten, en namen we ook een aantal belangrijke stappen en besluiten voor de toekomst van Lansingerland! Hierna lichten wij een aantal van deze resultaten uit 2020 eruit. Deze, en de overige resultaten, leest u meer uitgebreid terug in de toelichtingen per programma en beleidsveld. Aan het eind van deze jaarstukken treft u tevens een totaal overzicht aan met de stand van zaken van het collegeprogramma.

Strategische positionering voor de opgaven van de toekomst
In 2020 maakten we een keuze voor de strategische positionering van Lansingerland.
De strategische keuze spitst zich toe op de Innovatieve slagkracht binnen het Horti Science cluster in Lansingerland. Deze keuze geldt als onderlegger en loopt als een rode draad door de diverse grote opgaven van de gemeente op het gebied van werk, onderwijs, mobiliteit en wonen.

Aanpakken van ondermijnende criminaliteit is essentieel voor het leefbaar houden van de gemeente!
Ondermijnende criminaliteit breekt zonder ingrijpen langzaam een samenleving af. Het aanpakken hiervan heeft daarom onze prioriteit. We investeerden daarom in onze relaties met externe ketenpartners en voerden regie op een integrale aanpak, waarbij al deze partners complementair aan elkaar werken. Om minder gelegenheid te bieden voor criminaliteit pasten we wet- en regelgeving en beleid aan en zorgden we voor strikte toepassing hiervan. Onder andere via de Bibob.
In de aanpak van ondermijning activeerden we ons eigen personeel en enkele professionele partners We voerden frequent controles uit in (bedrijfs)panden en werken hierbij samen met o.a. politie, brandweer, DCMR, 3B-wonen en handhaafden op misstanden. We werden hierbij ondersteund door het Regionaal Operationeel Bestuurlijk Team van het RIEC.
We pasten waar nodig de ‘Last onder bestuursdwang’ toe om panden en woningen te sluiten in de aanpak van ondermijnende criminaliteit.
Cultuur is van grote waarde en draagt bij aan de identiteit van Lansingerland
Helaas gooide Corona roet in het eten voor diverse culturele activiteiten in 2020. Desondanks hebben veel schoolkinderen veel plezier beleefd aan de Cultuurtrein en de Expeditie Lansingerland. De gemeenteraad besloot in januari 2020 tot het realiseren van een Cultuurhuis in Berkel-Centrum West. We gaan ervan uit daar in 2024 de eerste bezoekers te mogen verwachten!

De jeugd heeft de toekomst; goed onderwijs geeft hen een basis hiervoor
In 2020 stelde de Raad het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs vast en legde daarmee het fundament voor het renoveren en nieuw bouwen van een aantal scholen. De Raad koos er daarbij voor om alle schoollocaties te verduurzamen.
Voor het leerlingenvervoer sloten we in 2020 een nieuw contract. In vergelijking met het vorige contract is de kwaliteit van het vervoer een belangrijker criterium. Dit komt het welzijn en welbevinden van de kinderen die met dit vervoer moeten reizen ten goede.

Transformatie Jeugdhulp
De naar de gemeente gedecentraliseerde jeugdzorg staat nog steeds onder grote (financiële) druk. Het doel van het uitvoeren van de jeugdhulp is: tijdige en adequate jeugdhulp, het versterken van de eigen kracht van de jongere en van het zorgend en probleemoplossend vermogen van zijn gezin en sociale omgeving. We werkten verder aan de veranderopgave voor de Jeugdhulp. Zo startten in 2020 bij een aantal huisartspraktijken specifieke praktijkondersteuners voor Jeugd en startten op alle scholen voor primair onderwijs jeugdcoaches. Het komende jaar evalueren we de effectiviteit van deze maatregelen. We zagen in 2020 de groei van de kosten voor Jeugdzorg afzwakken.

Financieel zelfredzame, betrokken volwassenen die geen beroep hoeven te doen op de gemeente
In 2020 steeg het aantal inwoners met een bijstandsuitkering. Deze groei kwam vooral door een daling van de uitstroom. Waarschijnlijk speelt de Corona crisis hierin een rol. Met onze aanpak aan de poort bemiddelden we inwoners die een uitkering aanvroegen waar mogelijk direct naar werk. Vanuit handhaving en toezicht zetten we ca. 125 quick scans in om onterechte verstrekking van bijstandsuitkeringen tegen te gaan. Hiermee voorkwamen we de instroom van 55 uitkeringen in 2020 In 2020 brachten we een groot deel van ons uitkeringsbestand in beeld met ons nieuwe motivatie- en vaardighedenprofiel, onderdeel uit het in 2019 vastgestelde ‘uitvoeringsplan Werken werkt’. Zo kunnen we de activering- en re-integratietrajecten beter laten aansluiten op de competenties van de uitkeringsgerechtigden. We zetten ruim 400 re-integratieactiviteiten in om onze bijstandsgerechtigde inwoners richting werk te begeleiden. In 2020 sloten 72 inwoners hun schuldhulpverleningstraject met succes af, waarna zij schuldenvrij een nieuwe financiële start konden maken.

Sinds 2019 geldt het zogenoemde abonnementstarief voor de WMO. Ongeacht inkomen of vermogen betalen inwoners die WMO-voorzieningen nodig een vaste eigen bijdrage. Dit zorgt sinds medio 2019 voor een explosieve stijging van het aantal WMO-voorzieningen en hiermee gepaard gaande kosten voor het betalen van de voorzieningen als ook het werk dat hiervoor ambtelijk nodig is. Wij hebben hier zelf beperkt invloed op.

Een duurzaam ingerichte en onderhouden leefomgeving, die technisch op orde is en aansluit op de behoeften van de gebruikers
In november 2020 voerden we een belevingsonderzoek uit met de openbare ruimte van Lansingerland als onderwerp. Uit het onderzoek bleek dat de meerderheid van de inwoners tevreden is over de openbare ruimte in de eigen buurt. Inwoners gaven de openbare ruimte in de hele gemeente gemiddeld een 7,2 als rapportcijfer. In vergelijking met 2019 is er sprake van een lichte stijging (7,1). Het prima resultaat uit 2019 is dus nog iets verbeterd en daar zijn we trots op!

De gemeenteraad besloot in november 2020 om een nieuw afvalbrengstation te realiseren. Realisatie van het nieuwe station dat aan alle moderne eisen voldoet vindt de komende jaren plaats.

We realiseerden woningen voor specifieke doelgroepen en maakten afspraken voor de komende periode
We realiseerden in 2020 535 woningen. Ook voor specifieke doelgroepen werden daarbij woningen opgeleverd.

In 2020 startten we met de nieuwe woonvisie. Daarvoor zetten we de bouwstenen op en voerden we diverse analyses uit. De eerste participatiebijeenkomsten met de raad zijn gehouden, mede in het kader van het Toekomstperspectief. We voerden voor Bergschenhoek en Berkel en Rodenrijs woningbehoeftenonderzoeken uit. Daarnaast stelden we de uitgangspunten vast voor de woningbouwontwikkelingen in Bleiswijk, mede gebaseerd op het behoefteonderzoek uit 2019. Voor de huisvesting van arbeidsmigranten stelden we het toetsingskader vast. We startten met het woonbehoeftenonderzoek onder woonwagenbewoners ten behoeve van het op te stellen woonwagenbeleid, wat een plek zal krijgen in de woonvisie. In juni 2020 stelde de gemeenteraad het Masterplan Wilderszijde vast dat als basis dient voor de verdere uitwerking naar een in 2021 vast te stellen bestemmingsplan.

Veilig en bereikbaar in de toekomst
In 2020 rondden we het project veilige rotondes af. De feedback vanuit de omgeving over de fysieke aanpassingen is overwegend positief.
We rondden de planvorming voor de maatregelen voor de opwaardering van Station Rodenrijs af en maakten we afspraken met partijen, zoals de RET. De realisatie van de bewaakte fietsenstalling, verbeterde wachtruimten, uitbreiding van de stallingsruimte en vergroening van de openbare ruimte is inmiddels in 2021 gestart. Samen met de MRDH, Gemeente Rotterdam en Gemeente Zoetermeer deden wij onderzoek naar de effecten van een metroverbinding tussen Zoetermeer en Rotterdam.

Economische impuls en creëren van arbeidsplaatsen
In 2020 werkten we de aanpak voor het arbeidsmarktoffensief verder uit. Dit deden we samen met de gemeenten Zoetermeer en Pijnacker-Nootdorp. Inzet was om de vraag en aanbod van werkgelegenheid beter op elkaar af te stemmen. Gekozen is voor de speerpuntsectoren horti science, logistiek en bouw en installatie. Door corona konden we in 2020 niet op alle vlakken evenveel voortgang maken. We legden de focus op de pijler aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt binnen de Corridor A12. We startten een onderzoek om te komen tot een visie gericht op de beschikbaarheid van voldoende geschoolde arbeidskrachten op middellange en lange termijn. Met de in 2021 ontvangen resultaten, kunnen wij gericht aan de slag. Daarnaast versterkten we, specifiek voor Horti Science, de relatie tussen onderwijs en arbeidsmarkt door hybride onderwijs aan te bieden in het Horti Science Park.

Een duurzame toekomst!
We richten in 2020 een duurzaamheidsfonds op waar inwoners een zeer gunstige lening ontvangen voor het verduurzamen van hun woning, bijvoorbeeld zonnepanelen, isolatie of een warmtepomp.
Samen met energiecoöperatie Nieuwe Lansinger Stroom creëerden wij een online community, deelden we gratis energiebespaarboxen uit en openden we de pop-up energiewinkel.
We werkten samen in diverse regionale samenwerkingsverbanden, zoals de Regionale Energie Strategie (RES), Warmte Samenwerking Oostland en Greenport West-Holland. Zo geven we met de regio de energietransitie nader vorm en verankeren wij onze Lansingerlandse belangen. Wij werkten ook samen met o.a. Gasunie, Provincie Zuid-Holland en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat om de aansluiting op de mogelijke toekomstige transportleiding Warmtelinq te onderzoeken. Dit traject is nog minder zichtbaar, maar de potentiële CO2-reductie is zeer hoog. Op alle gemeentelijke panden realiseerden we, waar dat mogelijk is, zonnepanelen in 2020.

Financiële verschillen t.o.v. Slotwijziging 2020

Financiële verschillen t.o.v. Slotwijziging 2020

Terug naar navigatie - Financiële verschillen t.o.v. Slotwijziging 2020

In onderstaande tabel wordt een toelichting gegeven op het jaarrekeningresultaat ten opzichte van het verwachtte resultaat in de slotrapportage. 

Bedragen x € 1.000
Resultaat 2020 Voordeel / Nadeel Inc. / Str.
0. Saldo Slotwijziging 930 Voordeel Incidenteel
Verwacht gerealiseerd resultaat 930 Voordeel
1. Budgetoverhevelingen 0 Voordeel Incidenteel
2. Hogere algemene uitkering 681 Voordeel Incidenteel
3. Hogere opbrengsten OZB 376 Voordeel Incidenteel
4. extra storting voorziening wethouderspensioen -265 Nadeel Incidenteel
5. Extra kosten TOZO -125 Nadeel Incidenteel
6. Lagere kosten door vertraging ivm COVID-19 775 Voordeel Incidenteel
7.extra kosten sociaal domein -830 Nadeel Incidenteel/ structureel
8. Opbrengst uit claim herstelwerkzaamheden 750 Voordeel Incidenteel
Totaal 2.292 Voordeel

Toelichting per afwijking

Terug naar navigatie - Toelichting per afwijking

1. We hebben voorgesteld om €393.000 aan budgetten door te schuiven naar 2021, omdat een deel van het beleid uit 2020 nog niet was afgerond als gevolg van corona. Het voorstel is als separaat beslispunt opgenomen bij de vaststelling van de jaarstukken 2020. Daarnaast hebben wij in 2020 een bijdrage ontvangen voor de toekomstige onderhoudslasten voor de Klapwijkseweg, in verband met overdracht van de weg van provincie naar gemeente, van €1,8 miljoen. De bijdrage is via de resultaatbestemming toegevoegd aan de bestemmingsreserve.

2. Op basis van de decembercirculaire hebben wij €681.000 extra algemene uitkering ontvangen over 2020.

3. Als gevolg van een sterker stijgende WOZ-waarde dan wij begroot hadden, op basis van de prognoses van het SVHW.  is €376.00 meer opbrengst in het kader van de OZB gerealiseerd.

4. Door wijziging van de rekenrente die gehanteerd moet worden voor het oprenten van de gereserveerde gelden voor de wethouderpensioenen en de wisseling in het college, was er een aanvullende dotatie van €265.000 nodig.

5. Als gevolg van het onrechtmatig verstrekken van de Tozo-uitkeringen uit de eerste tranche dienen wij €120.000 aan kosten zelf te dragen. Het Rijk gaat dit in 2021 compenseren.

6. Diverse werkzaamheden zijn door corona vertraagd of niet uitgevoerd. Door de gehele jaarrekening zien wij dan ook een onderbesteding op de budgetten. Met als gevolg een grote bijdrage in het positieve jaarrekeningsaldo voor 2020.

7. Binnen het sociaal domein zijn de lasten significant toegenomen. Met name voor Jeugd (€129.000) en Wmo (€700.000) zijn forse overschrijdingen op de kosten gerealiseerd. Oorzaken hiervan zijn onder andere de invoering van het abonnementstarief en de vergrote vraag naar voorzieningen. Door de lockdowns werd hulp uit het netwerk minder mogelijk. De structurele gevolgen hiervan nemen we in de zomerrapportage en kadernota mee.

8. Door de uitspraak van de rechtbank in november 2020 zijn wij in het gelijk gesteld omtrent een ingestelde schadeclaim als gevolg van onjuist uitgevoerde werkzaamheden. Deze opbrengst geldt als dekking voor nog te maken kosten als gevolg van de herstelwerkzaamheden die dienen te worden uitgevoerd in de aankomende jaren. 

Solide financiële uitgangspositie voor de komende jaren

Terug naar navigatie - Solide financiële uitgangspositie voor de komende jaren

Financieel gezien was 2020 voor Lansingerland gezond jaar! Ons jaarrekeningresultaat (saldo werkelijke baten en lasten) bedraagt € 4,3 miljoen positief. Dit wijkt € 3,5 miljoen positief af ten opzichte van de slotwijziging waarbij wij verwachtte een positief resultaat te behalen van € 0,9 miljoen. de uitleg hiervan is opgenomen in het samenvattend financieel resultaat hierna.

De extra kosten die wij als gemeente gemaakt hebben als gevolg van corona  ziet u niet terug in dit resultaat. in mei 2020 heeft de gemeenteraad besloten een reserve in te stellen om de kosten met betrekking tot corona te kunnen dekken. Deze is in 2020 dan ook aangewend voor de dekking van de totale kosten als gevolg van corona, groot € 1,5 miljoen. Ook in 2021 zal het restant van deze reserve, groot € 3,5 miljoen worden gebruikt ter dekking van de kosten gerelateerd aan corona.

Naast corona wordt het jaarrekeningresultaat 2020 eveneens sterk beïnvloed door de verkoop van de Eneco aandelen. De €137 miljoen die hiermee gerealiseerd is ziet u ook niet terug in het jaarrekeningresultaat. Deze opbrengsten zijn namelijk direct gestort in de Eneco-reserve in afwachting van verdere besluitvorming. Dat geeft Lansingerland een solide uitgangspositie voor de toekomst.

Voor het handhaven van deze financiële positie van Lansingerland volgen wij de in het coalitieakkoord onderschreven pijlers:
• structureel sluitende begroting;
• voldoende weerstandsvermogen afgezet tegen de risico’s;
• afname van de schulden naar neutraal niveau.

Het weerstandsvermogen geeft aan of de gemeente in staat is om financiële tegenvallers op te vangen zonder de noodzaak om direct te bezuinigen en/of de lokale lasten te verhogen. Met een ratio weerstandsvermogen van 1,6 (2019: 1,5) is Lansingerland hier ruimschoots toe in staat. De ratio ligt hiermee binnen de bandbreedte van de door de Raad gewenste marge ‘ruim voldoende’ (tussen de 1,4 en 2,0) en beweegt zich richting de doelstelling van 1,7 zoals opgenomen in de nota Reserves en voorzieningen 2020.

De netto schulden zijn met € 36 miljoen gedaald (waarvan de langlopende leningen met circa € 27 miljoen zijn afgelost). De verdere daling zet zich naar verwachting in 2021 en 2022 voort. De netto schuldquote komt nu uit op 13% (2019: 99%). Conform de signaleringswaarde opgesteld door de Provincie Zuid-Holland valt deze waarde van de netto schuldquote in de categorie minst risicovol(<90%). Zonder Eneco opbrengst zou dit 23% zijn geweest.

De algemene reserve daalde in 2020 met circa €30 miljoen. Deze daling werd voornamelijk veroorzaakt door € 36 miljoen die is gebruikt voor de vorming van bestemmingsreserves. De vorming van deze bestemmingsreserves was benodigd om te komen tot een sluitende begroting in latere jaren door middel van de reserve  Financieringsstructurering en om middelen te alloceren voor specifieke bestedingsdoelen.

In totaal steeg het eigen vermogen met €141 miljoen. Daarvan is €137 miljoen veroorzaakt door de Eneco gelden. De overige 4 miljoen wordt met name veroorzaakt door de winsten op de grondexploitaties van €6,5 miljoen. Dit vormt de basis voor de solide financiële positie van onze gemeente.

Evenals voorgaand jaar zien wij dat Lansingerland in voldoende mate vet op de botten heeft voor de komende jaren. Maar dat is wel incidenteel van karakter. Zorgpunt blijft, ook voor onze gemeente, de betaalbaarheid van de structurele lasten van de WMO en de Jeugdzorg. In het sociaal domein deden zich in 2020 opnieuw forse kostenoverschrijdingen voor, waarbij wij verwachten dat deze trend wordt doorgezet in 2021. Aangezien deze problematiek landelijk speelt en nagenoeg elke gemeente raakt, kunnen voor 2022 en verder, compenserende maatregelen vanuit het Rijk niet meer uitblijven. Dat is onze verwachting. Bij de komende begrotingen is het onverkort van belang om kritisch te blijven kijken naar wat wij lokaal kunnen doen en daarbij de nodige maatregelen te treffen om in de toekomst financieel solide te blijven.

Financieel resultaat

Terug naar navigatie - Financieel resultaat
Bedragen x € 1.000
Saldo 2020
Primitieve begroting -1.049
Begroting na wijzigingen 930
Jaarrekening 4.472
Jaarrekening t.o.v. begroting na wijzigingen 3.542

Gevolgen corona in 2020

Terug naar navigatie - Gevolgen corona in 2020

In onderstaande tabel zijn de kosten en opbrengsten weergegeven die zijn gedekt uit de reserve crisismaatregelen.  Zoals met u afgesproken geven wij bij ieder P&C product een gedetailleerd overzicht van de bestedingen uit de reserve crisismaatregelen. 

De invloed die corona verder heeft gehad op het gevoerde beleid in 2020,voor onze gemeente zijn per beleidsveld en in de paragrafen benoemd in deze jaarstukken. De risico's die voortvloeien uit corona hebben wij beschreven in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. 

Bedragen x €1
# omschrijving mutaties reserve crisismaatregelen kosten opbrengsten saldo
1 Ict / kantoorruimte+benodigdheden 253.283 - 253.283
2 aanpassingen werkomgeving en buitenruimte 38.093 - 38.093
3 communicatiekosten als gevolg van corona 171.060 - 171.060
4 extra toezicht beveiliging 51.786 - 51.786
5 bedankjes / representatie 20.157 - 20.157
6 Compensatie marktgelden 51.919 - 51.919
7 hygiëne maatregelen/schoonmaakmiddelen 82.030 - 82.030
8 compensatie vergoedingen WMO/ Jeugd/ Catering 437.962 127.096 310.866
9 extra personeel 407.204 - 407.204
10 Extra inzet expeditie lansingerland en jongerenwerk 45.808 - 45.808
11 Boete nav niet naleven regels - 500 -500
12 Compensatie huurderving sportverenigingen 127.678 127.678 0
Totaalsaldo kosten en opbrengsten 1.686.980 255.274 1.431.706