Programma 4: Sociaal Domein

Een inclusieve samenleving met gelijkwaardigheid als uitgangspunt 
Als gemeente dragen we bij aan een krachtige en vitale samenleving van de toekomst. We vinden het belangrijk dat inwoners voldoende kansen krijgen om mee te kunnen doen in de samenleving. Want iedereen doet ertoe. Veel inwoners zijn zelfredzaam of hebben genoeg mogelijkheden om met behulp van hun netwerk de meeste zaken te organiseren die horen bij het dagelijks leven, zoals het doen van het huishouden of het op orde houden van de financiën. Deze inwoners nemen deel aan sociale activiteiten als sport en cultuur, doen vrijwilligerswerk, hebben een gezonde leefstijl en zijn mentaal in balans. 
Samen met de maatschappelijke partners biedt de gemeente een sociale basis voor inwoners die hier hulp bij nodig hebben. Dat zijn onder andere statushouders die bezig zijn met hun inburgering en ontheemde Oekraïners. Voor deze laatste groep organiseren we ook tijdelijke huisvesting en helpen hen om hun plek vinden in de Lansingerlandse samenleving.

Jeugd in Lansingerland groeit gezond, veilig en kansrijk op
Lansingerland is een gemeente met veel kinderen en jongeren. 25% van onze inwoners is tussen de 0 en 18 jaar oud. Het totaal aantal inwoners blijft groeien en we verwachten voor de leeftijdsgroep van 0 tot 18 jaar oud een inwonergroei van 4% van 2024 naar 2028. In 2025 gaan we uit van 15.800 jeugdigen die in Lansingerland wonen (kengetal). Het aandeel jeugdigen ten opzichte van het totaal aantal inwoners blijft percentueel nagenoeg gelijk, namelijk 25%. Als gemeente moeten we rekening houden met deze groei en ook ons voorzieningenniveau moet hier op aansluiten. In 2025 gaan we uit van 1.982 jeugdigen die een indicatie krijgen voor een maatwerkvoorziening (kengetal). Dit is gebaseerd op het verwachte totaal aan jeugdigen in de gemeente en het aantal indicaties in de voorgaande jaren. Door met name de stijging van de kostprijs van jeugdhulp verwachten we dat de gemiddelde zorguitgave voor een jeugdige met een maatwerkvoorziening € 11.277 is (kengetal). Met de hieronder beschreven beweging verwachten we een ombuiging in gang te zetten.

Het doel dat we als gemeente willen bereiken is dat jeugdigen in Lansingerland gezond, veilig en kansrijk opgroeien. Daarvoor bieden we algemene voorzieningen aan (bijvoorbeeld sport en cultuur), vrij-toegankelijke voorzieningen (bijvoorbeeld jeugd- en jongerenwerk en de jeugdcoach op school) en maatwerkvoorzieningen (bijvoorbeeld begeleiding bij psychische problemen of pleegzorg). Hiermee dragen we bij aan de (mentale) gezondheid van onze jeugdigen en hun ouders, aan kansengelijkheid (een goede start in het leven), veiligheid en bestaanszekerheid. 

We werken aan een beweging om lichtere hulp in te zetten waar mogelijk
Elk jaar evalueren we of we nog een dekkend ondersteunings- en zorglandschap organiseren voor onze jeugdigen en hun gezinnen. Dat betekent dat we bekijken of we voldoende aanbod (voorzieningen) hebben en of het aanbod passend en op tijd beschikbaar is. We vinden het belangrijk dat jeugdigen die dat nodig hebben goede hulp ontvangen, dat ze deze hulp op tijd ontvangen en dat de hulp zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig is. Niet voor elke hulpvraag is geïndiceerde jeugdhulp nodig. Jeugdigen en gezinnen kunnen met vragen over opvoeden en opgroeien ook terecht bij vrij-toegankelijke voorzieningen. Dit past bij de omslag waar we aan werken: het inzetten van minder zware hulp als dat mogelijk is. Dat betekent een beweging van geïndiceerde naar vrij toegankelijke voorzieningen en van regionaal naar lokaal maatwerk. Voor 2025 gaan we ervan uit dat we 25% van onze uitgaven besteden aan vrij-toegankelijke voorzieningen en 75% aan lokale en regionale maatwerkvoorzieningen (kengetal). Daarnaast gaan we er voor maatwerkvoorzieningen van uit dat we 30% van onze uitgaven besteden aan lokaal maatwerk en 70% aan regionaal maatwerk (kengetal).
 
Met deze beweging sluiten we aan op de landelijke Hervormingsagenda Jeugd. Het doel is om de jeugdhulp kwalitatief te verbeteren en ervoor te zorgen dat de jeugdhulp betaalbaar blijft. Dit moeten gemeenten in 2028 uitgevoerd hebben. Sinds 2019 nemen in het hele land de kosten jaar op jaar toe. De beweging die we inzetten is dat jeugdigen en gezinnen eerder en dichterbij huis laagdrempelige hulp krijgen, zodat het gewone leven en de veerkracht van het gezin wordt versterkt. Dat leidt tot minder individuele hulp. Om dat te bereiken werken we aan een aantal verbeteringen. In 2025 zetten we in op versteviging van het lokale team dat de toegang tot jeugdhulp verleent. Daarmee kunnen we beter inschatten wat de kern van de moeilijkheden is en daar hulp in bieden. Soms spelen er bijvoorbeeld schulden, of hebben de ouders problemen die de jeugdige raken. Dan is er iets anders nodig dan jeugdhulp om het gezin verder te helpen. We houden er rekening mee dat het lokale team straks ook jeugdigen en gezinnen gaat helpen waar niet iedereen veilig is in het gezin. Dit is afgesproken in het landelijke Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming. Nu is die regionale taak belegd bij de jeugdbescherming, maar die taak verschuift naar het lokale team in de gemeente. In 2030 moet deze verandering klaar zijn. We beginnen in 2025 met de eerste stappen.

Wij dragen bij aan zelfredzaamheid en eigen regie voor volwassen inwoners in Lansingerland
Met de meeste volwassen inwoners gaat het goed. Met ons beleid dragen we bij aan de bestaanszekerheid en kansengelijkheid van de groep volwassen inwoners die achterop zijn geraakt in de samenleving. Dit zijn inwoners met geldzorgen, die moeilijk of geen baan kunnen vinden of die schulden hebben. Vaak hangt dit samen met problemen op andere leefgebieden, zoals gezondheid of een klein sociaal vangnet. We willen het perspectief van deze volwassenen vergroten.

We dragen bij aan gelijke kansen voor inwoners bij het vinden van een plek op de arbeidsmarkt
We zetten ons in om te voorkomen dat inwoners een beroep doen op de algemene bijstand. Sommige inwoners komen echter niet mee op de arbeidsmarkt, voor hen bieden wij het vangnet van een bijstandsuitkering. We bieden inwoners met een bijstandsuitkering begeleiding naar een passende plek terug op de arbeidsmarkt. Voor inwoners met geldzorgen of schulden, bieden we ondersteuning op maat om weer een passende plek op de arbeidsmarkt te vinden.

Onze inwoners hebben een gezonde leefstijl, zijn mentaal gezond en doen mee in de samenleving  
Mentale en lichamelijke gezondheid zijn belangrijk om zelfstandig aan de maatschappij te blijven deelnemen. We stimuleren dat inwoners zo lang mogelijk zelfstandig en gezond blijven. Dat is mogelijk dankzij een uitgebreid voorliggend en laagdrempelig voorzieningenaanbod. Daarmee voorkomen we mogelijk de stap naar maatwerkvoorzieningen. Ontmoetingsplekken hebben hierin een essentiële functie. 

Met passende hulp behouden inwoners eigen regie waar mogelijk en blijven ze meedoen in de samenleving
Sommige inwoners hebben (tijdelijke) hulp nodig om daarna weer zelfredzaam te zijn op diverse levensterreinen. Zij kunnen meedoen dankzij ondersteuning uit de Lansingerlandse standaard met een breed (geïndiceerd) voorzieningenaanbod, zoals hulp bij het huishouden, maatschappelijke werk, dagbesteding of individuele ondersteuning. Voor inwoners met een psychosociale hulpvraag is een divers aanbod van dagbesteding beschikbaar. Er is bemoeizorg voor zorg mijdende inwoners en beschermd wonen voor wie tijdelijk niet zelfstandig thuis kan wonen. 

Vitale ouderen investeren in hun eigen leven en dragen bij aan de samenleving 
Vitale ouderen zijn nodig in onze samenleving. De vergrijzing, de toenemende vitaliteit van de grote groep die de komende jaren met pensioen gaat en de krapte op de (zorg)arbeidsmarkt stelt de maatschappij voor een grote opgave. Het vraagt om een transformatie in denken vanuit de overheid, de zorgaanbieders, het maatschappelijk middenveld en niet in de laatste plaats vanuit de ouderen zelf. We gaan de komende jaren inzetten op kansrijke allianties waarmee we bijdragen aan doelen zoals langer gezond thuis wonen en het tegengaan van eenzaamheid.