Programma 4: Sociaal Domein

Lasten (€320.000 nadeel)
Wet inburgering                         €407.000 voordeel
Voor de volume-afhankelijke inburgeringsprogramma’s stelt het rijk een specifieke uitkering middelen beschikbaar (SPUK). De aantallen vallen lager uit dan verwacht, waardoor de kosten lager liggen. Het resterende bedrag zal uiteindelijk afgerekend worden met het Rijk (zie toelichting onder baten). Per saldo is dit nagenoeg budgetneutraal.

Noodopvang Asielzoekers Tobias Asserlaan             €68.000 nadeel
De gemeente heeft de Veiligheidsregio ondersteund bij het creëren en beheren van de asiel noodopvang aan de Tobias Asserlaan. Veel kosten zijn rechtstreeks door de Veiligheidsregio betaald. Echter, voor een deel van de kosten heeft de gemeente de kosten voorgefinancierd. Bij de afwijking baten zult u dan ook zien dat de Veiligheidsregio deze en andere kosten binnen andere beleidsvelden (waaronder overhead) aan ons vergoed heeft.

Langdurige Opvang Oekraïners                     €624.000 nadeel
2022 was een zwaar en bewogen jaar voor de Oekraïners. De gemeente Lansingerland heeft de handschoen opgepakt om de ontheemden onderdak en verzorging te bieden. Kort na het starten van de oorlog hebben we hulpbehoevende Oekraïners opgevangen in de Kulck. Daarnaast zijn we gestart met het ontwikkelen van een locatie voor Langdurige Opvang Oekraïners, de eerste locatie aan de Sporthoeklaan in Bergschenhoek. Beide projecten brengen kosten met zich mee. In de slotwijziging hebben we hier al wat budget voor ingezet. We hebben nu meer zicht op de totale kosten in 2022 en komen nog tot een nadelig effect van €624.000,-. Echter, deze lasten worden vergoed door de rijksoverheid. Aan de batenkant zien we dan ook een sterke toename. Hiermee worden de lasten en baten in evenwicht gebracht. De opgave vereist dan ook tot op heden nog geen financiën van de gemeente. Dat past binnen de randvoorwaarde die het college hiervoor gesteld heeft op 21 juni 2022: “Financieel moeten de effecten van de opvang neutraal zijn voor de gemeente Lansingerland”

De verschillen tussen begroot en werkelijk bij de andere voorzieningen hebben een klein voor- of nadeel, maar zorgen als som voor een nadelig verschil van €35.000.

Baten (€795.000 voordeel)
Wet inburgering                             €212.000 nadeel    
Voor de volume-afhankelijke inburgeringsprogramma’s stelt het rijk via een specifieke uitkering middelen beschikbaar (SPUK). Dit bedrag is gebaseerd op een schatting van de aantallen inburgeraars die wij moeten begeleiden. De kosten die wij maken voor de inburgeringsprogramma’s, en de eindafrekening bij het Rijk, zijn vervolgens gebaseerd op de daadwerkelijke aantallen inburgeraars. En deze aantallen zijn veel lager uitgevallen dan verwacht. Medio augustus stroomden pas de eerste kandidaten binnen. Hierdoor zijn minder deelnemers gestart dan waarvoor wij een uitkering hebben gekregen. Een deel van dit bedrag is gereserveerd voor 2023 voor nog te betalen nota’s. Het restant zal uiteindelijk afgerekend worden met het Rijk.

Bekostiging Noodopvang Tobias Asserlaan door de Veiligheidsregio     €136.000 voordeel
Door de gemeente is inzet gepleegd en zijn kosten gemaakt om de noodopvang aan de Tobias Asserlaan te creëren en beheren. Deze kosten worden door de Veiligheidsregio vergoed.

Langdurige Opvang Oekraïners                         €874.000 voordeel
Bij de verschilverklaring van de lasten heeft u kunnen lezen dat er in 2022 flink wat kosten zijn gemaakt om de Kulck en de Langdurige Opvang Oekraïners op te starten en te beheren. Deze kosten worden vergoed door het rijk, vandaar dat we hogere baten zien dan begroot. De kosten zijn immers ook groter. We zien een ophogend effect van €250.000 t.o.v. de lasten. Dit heeft te maken dat we verwachtten een deel van de kosten te dekken uit de reserve die is ingesteld voor de Oekraïne opvang. We zien nu dat deze kosten ook gedeclareerd kunnen worden. De onttrekking uit de reserve komt dan ook te vervallen.

De verschillen tussen begroot en werkelijk bij de andere voorzieningen hebben een klein voor- of nadeel, maar zorgen als som voor een nadelig verschil van €3.000.

Mutatie reserves (€250.000 nadelig)
Geen onttrekking uit reserve ten behoeve van Oekraïne opvang                          €250.000 nadeel
We voorzien dat we alle kosten met betrekking tot opvang Oekraïners kunnen declareren bij de rijksoverheid. Een onttrekking uit de reserve is dan ook niet meer van toepassing.

Lasten (€404.000 voordeel)

Jeugd GGZ (€176.000 voordeel)
Hervormingsagenda
In het kader van de landelijke hervormingsagenda en de transformatie van de jeugdhulp zetten we onder andere in op het verlichten van de wachtlijstproblematiek. Daarnaast zetten we in op preventieve activiteiten zoals extra ondersteuning voor ouders en mediation bij scheidingsproblematiek. In 2022 hebben we niet het volledige budget kunnen besteden door personele krapte/inzet Oekraïne crisis. In de slotwijziging is het budget al naar beneden bijgesteld. In de jaarrekening blijkt dat we ook in de rest van 2022 niet alles konden besteden. 

Vervoer jeugd GGZ 
De ritten voor jeugd- en leerlingenvervoer worden door dezelfde aanbieder uitgevoerd conform de aanbesteding. Door een herberekening naar het gemiddeld gereden aantal kilometers voor leerlingenvervoer ten opzichte van jeugdvervoer vindt er een verschuiving plaats in de werkelijke toe te rekenen kosten. De budgetten in zowel programma 4 als programma 3 zijn hierop aangepast in de slotwijziging. Het totale verschil voor beide programma’s tussen de werkelijke kosten en wat we begroot hebben is een nadeel van €171.000. De belangrijkste oorzaken zijn een hogere facturatie voor het jeugdvervoer, een stijging van de losse ritten naast die van de gecontracteerde aanbieder, indexatie en een hogere kilometervergoeding.

GR Jeugd (€292.000 voordeel)
In voorliggende jaarrekening zijn de bedragen opgenomen op basis van de voorlopige jaarrekening van de GRJR. Op basis van de productieverantwoordingen met accountantsverklaringen kan de werkelijke realisatie nog afwijken. Het huidige overschot is te verklaren door een afrekening van de vlaktaks (verdelen van de meerkosten eerdere jaren over de deelnemers GRJR) over 2020. 

De verschillen tussen begroot en werkelijk bij de andere voorzieningen hebben een klein voor- of nadeel, maar zorgen als som voor een nadelig verschil van €63.000.

Reservemutaties (neutraal)

De afwijkingen zijn kleiner dan € 100.000 en daarom niet verder toegelicht.

Lasten (€1.351.000 voordeel)

Toeslagenproblematiek                         €208.000 nadeel
In de begroting is rekening gehouden met een tussentijdse beschikking die verstrekt is vanuit het Rijk. De tussentijdse beschikking is een voorschot. Iedere gemeente heeft de keuze voor normbedragen of daadwerkelijke kosten en maakt deze keuze voor de totale duur. De gemeente Lansingerland heeft gekozen voor het declareren van daadwerkelijke kosten. De totale kosten worden achteraf aan de hand van de SiSa verantwoording vergoed conform voorwaarden SPUK II. Dit wordt verrekend met het voorschot en hiermee is de financiering budgetneutraal. 

Individuele Bijzondere Bijstand                     €522.000 voordeel
Het betreft de energietoeslag en aanvullende maatregelen voor inwoners in energiearmoede. Er zijn minder aanvragen gedaan voor de aanvullende maatregelen dan begroot. Inwoners kunnen nog tot eind april 2023 met terugwerkende kracht een aanvraag doen voor de energietoeslag voor 2022. Daarom doen we in deze jaarrekening een voorstel tot budgetoverheveling van het resterende bedrag naar 2023.

Bijstandsverlening Zelfstandigen                     €261.000 voordeel
Er is minder bijstand aan zelfstandigen verstrekt in 2022. Ook maakten we minder kosten voor onderzoek en advies dan begroot. Daarnaast ontvingen we rente op verstrekte bedrijfskapitalen.

BUIG uitkeringsgelden                             €288.000 voordeel
Het uitgangspunt voor de begroting van de BUIG (de gebundelde uitkering voor de bekostiging van de uitkeringen in het kader van onder andere de participatiewet) in 2022 was het scenario volledig herstel (Berenschot advies). Dit betekende in 2022 een verwachte groei van het uitkeringenbestand met 3,55%. De werkelijke groei van het uitkeringenbestand kwam uit op slechts 1%. Dit is dus positiever dan waarop we hadden geanticipeerd en begroot. Ten opzichte van de Slotwijziging betekent dit een voordeel van € 218.000.

Participatie                                 €185.000 voordeel
Om beter aan te sluiten op de hulpvragen van bijstandsgerechtigde inwoners, hebben we eind 2021 de re-integratievoorzieningen opnieuw ingekocht. De nieuwe re-integratie, scholings- en activeringstrajecten zijn in 2022 minder ingezet dan was begroot. De nieuwe contracten gingen per 1 april in en er was sprake van personeelswisselingen in het team. 

Schuldhulpverlening                             €120.000 voordeel
In 2022 daalde het aantal formele schuldhulpverleningstrajecten ten opzichte van 2021. Wij hielden ten tijde van de begroting 2022 rekening met een stijging van het aantal formele schuldhulptrajecten door de aflopende coronasteunmaatregelen. Deze stijging bleef uit. Daarnaast is een aantal beleidsvoornemens in 2022 nog niet gestart. Deze worden in 2023 opgepakt.

Inkomensondersteuning                         €108.000 voordeel
In 2022 werd er meer gebruikt gemaakt van de Rotterdampas dan in 2021. Bij het opstellen van de begroting 2022 gingen we uit van een grotere stijging dan we daadwerkelijk zien in 2022. Dit verklaart het voordeel op deze post. 

Kwijtschelding                                 €51.000 voordeel
We zien dat de verzoeken tot kwijtscheldingen zijn opgelopen, terwijl het aantal toegekende kwijtscheldingen vrijwel gelijk is gebleven ten opzichte van 2021. Dit verklaart waarom de kwijtscheldingen op hetzelfde niveau liggen als in 2021, zijnde circa €370.000, maar dat dit circa €51.000,- lager ligt dan begroot.

De verschillen tussen begroot en werkelijk bij de andere voorzieningen hebben een klein voor- of nadeel, maar zorgen als som voor een voordelig verschil van €25.000.

Baten (€1.907.000 nadeel)

Individuele Bijzondere Bijstand                     €1.880.000 nadeel
Dit betreft de energietoeslag. Ten tijde van de begroting was er nog geen sprake van de energietoeslag en is daar dus ook geen rekening mee gehouden. Omdat de energietoeslag onder de Individuele Bijzondere Bijstand valt, lijkt het alsof er een nadeel van €1.880.00 op deze post is. Echter, vanuit het Rijk zijn deze middelen via de algemene uitkering beschikbaar gesteld, waardoor de begroting neutraal is en is verwerkt onder de post algemene uitkering.

Bijstandsverlening Zelfstandigen                     €447.000 nadeel
In 2022 ontvingen wij een onvoorziene afrekening van het Rijk die betrekking had op het jaar 2020. 

Tijdelijke overbruggingsuitkering zelfstandig ondernemers (Tozo)     €236.000 voordeel
In het voorjaar 2020 introduceerde de rijksoverheid de Tijdelijke overbruggingsuitkering zelfstandig ondernemers (Tozo) als coronasteunmaatregel. Op basis hiervan konden zelfstandigen een tegemoetkoming krijgen als gevolg van de geleden omzetderving door corona. Het Regionaal Bureau Zelfstandigen (RBZ) voerde deze regeling voor ons uit. De regeling liep tot 1 oktober 2021. Daarom is er voor 2022 geen bedrag opgenomen in de begroting. Wij ontvingen in 2022 echter €237.000 aan teruggevorderde Tozo.

Toeslagenproblematiek                         €208.000 voordeel
In de begroting is rekening gehouden met de tussentijdse beschikking van de SPUK B2 die vertrekt is vanuit het Rijk. Deze tussentijdse beschikking is een voorschot. Bij de realisatie in 2022 zijn de middelen die zijn ontvangen m.b.t. deze SPUK geboekt. De gelden worden verantwoord in de SiSa verantwoording 2022. Middels de vaststellingsbeschikking ontvangt de gemeente Lansingerland de aanvullende gelden.

De verschillen tussen begroot en werkelijk bij de andere voorzieningen hebben een klein voor- of nadeel, maar zorgen als som voor een nadelig verschil van €24.000.

Reservemutaties (neutraal)
De afwijkingen zijn kleiner dan € 100.000 en daarom niet verder toegelicht.

Lasten (€557.000 voordeel)

Woningaanpassingen                     €225.000 voordeel                
Diverse redenen verklaren de lagere kosten voor woningaanpassingen. We zien een oorzaak in de krapte op de arbeidsmarkt. Hierdoor kunnen niet alle inwoners direct geholpen worden. Soms krijgen zij op een later tijdstip de woningaanpassing dan waar zij recht op hebben. Daarnaast zijn de aannemers die woningaanpassingen uitvoeren afhankelijk van de leveranciers van bouwmaterialen waar veel vertragingen zijn. Minder aannemers zijn beschikbaar die de aanvragen voor woningaanpassingen uit kunnen voeren. We hebben via de beleidsregels mogelijk gemaakt dat inwoners voor kleinschalige woningaanpassingen (tot € 15.000) direct aan één aannemer een opdracht kunnen verstrekken. Dit versnelt het proces, omdat niet meer bij twee of meer aannemers een offerte met plan van aanpak hoeft te worden opgevraagd en vergeleken. Sinds 2022 kunnen de consulenten gebruik maken van het programma Casadata. Casadata laat de huidige prijsontwikkeling van de belangrijkste bouwmaterialen, zo kunnen we een goede inschatting maken of de offerte een reële prijs laat zien. Vanwege personeelstekorten zijn enkele grote projecten uitgesteld tot 2023. Daarom verwachten wij in 2023 er geen onderbesteding te zien, dit ook in verband met de stijging van kosten van bouwmaterialen. 

Hulpmiddelen                         €74.000 voordeel                
We zien een grote oorzaak van de lagere kosten voor hulpmiddelen in de krapte op de arbeidsmarkt. Hierdoor kunnen niet alle inwoners direct geholpen worden. Onze leverancier heeft bij complexere hulpmiddelen zoals elektrisch aangedreven rolstoelen last van vertraagde leveringen. Specifieke onderdelen kunnen pas later worden geleverd. De leverancier neemt hierover altijd contact op met de inwoner en levert, wanneer mogelijk, tijdelijk een passend vervangend hulpmiddel. Daarnaast zien we dat de groei van het aantal uitstaande indicaties lager is dan we verwachtten. Aan het begin van 2022 hadden we nog een lockdown. Ouderen waren hierdoor terughoudend met naar buiten gaan waardoor zij geen hulpmiddel aanvroegen.

Begeleiding                         €190.000 voordeel                
De voorziening ‘begeleiding’ Wmo bestaat uit verschillende producten. Begeleiding individueel, begeleiding groep en begeleiding mantelzorger zijn onderdeel van de totale voorziening. Op meerdere producten zien we een lagere inzet dan begroot. We verstrekten minder nieuwe voorzieningen dan waar we vanuit gingen. Daarnaast zien we dat door de krapte op de arbeidsmarkt er wachtlijsten zijn bij aanbieders. Aanbieders leveren niet direct of minder zorg. In de zomerrapportage en slotwijziging hebben wij hier al melding van gemaakt. We verwachten dat vanaf 2023 de groei weer stapsgewijs toeneemt. Door corona waren de wachtlijsten binnen de Wet Langdurige Zorg (Wlz, dit ligt niet bij de gemeente) korter dan voorheen. Nu zien we deze wachtlijsten weer groeien. We zetten hierdoor vaker tijdelijk begeleiding vanuit de gemeente in om de periode tot aan de Wlz voorziening te overbruggen. 

PGB                             €150.000 voordeel                 
Een persoonsgebonden budget (PGB) is een bedrag waarmee iemand zelf hulp of ondersteuning inkoopt. Iemand die een PGB krijgt, bepaalt zelf welke zorgverleners hulp of ondersteuning geven, waar en wanneer. Zij maken dan geen gebruik van de door de gemeente gecontracteerde aanbieders. In 2022 zien wij dat minder inwoners gebruik maken van een PGB. Daardoor hebben we te maken met een lagere inzet dan begroot. Inwoners kiezen veelal om gebruik te maken van onze gecontracteerde aanbieders via zorg in natura. Hierdoor is er minder vraag naar PGB’s. 

De verschillen tussen begroot en werkelijk bij de andere voorzieningen hebben een klein voor- of nadeel, maar zorgen als som voor een nadelig verschil van €82.000.

Baten (€71.000 nadeel)
De afwijking is kleiner dan €100.000 en lichten we daarom verder niet toe. 

Reservemutaties (€74.000 nadeel)

De begrote onttrekking heeft niet plaatsgevonden omdat het groot onderhoud niet is uitgevoerd.