Managementsamenvatting

Met de voorliggende jaarstukken sluiten we het jaar 2022 ook formeel af. Een jaar dat vooral herinnerd zal blijven als het jaar van de start van de oorlog in Oekraïne. De ellende die deze oorlog met zich mee brengt zorgde voor een grote groep Oekraïners die elders een veilig heen komen zochten, waaronder ook Nederland. Nadat eerder in 2022 Lansingerland haar verantwoordelijk nam om tijdelijk asielgerechtigden op te vangen op een locatie naast het gemeentehuis staken wij ook onze nek uit voor de opvang van ontheemde Oekraïners. In eerste instantie vanuit een groot aantal initiatieven uit de samenleving, zoals de Kulck. Samen met de Veiligheidsregio en de gemeente Vlaardingen onderzochten we de mogelijkheden voor grootschalige en langdurige opvang op 1 locatie. We deden dit op basis van de nieuwe bestuursstijl die we graag zien in Lansingerland. Samen, via een open dialoog en een transparant proces. Het college bereidde keuzes voor en de Raad gaf haar richting mee en stelde aanpassingen voor. Uiteindelijk leidde dit tot de keuze om in Lansingerland de komende jaren meer dan een evenredig aantal Oekraïners op te vangen, te starten met een eerste fase van 300. En we combineren deze opvang ook met onze lokale opgave voor spoedzoekers. We verwachten dat de eerste locatie (de Sporthoeklaan), waar 3B Wonen eigenaar wordt van de woningen, in het tweede kwartaal 2023 gaat starten. 

Versterkt door de oorlog in Oekraïne stegen de prijzen van o.a. gas en elektra nog sneller dan in 2021 en ook de algemene inflatie was uitzonderlijk hoog. Dit zorgde ervoor dat een deel van onze inwoners (nog meer) in de financiële problemen kwamen. Via het Rijk werd geld beschikbaar gesteld om deze mensen te helpen. Lokaal besloten we de drempel (inkomensgrens) te verlagen waardoor er meer mensen lokaal in aanmerking kwamen voor hulp.  

De nieuwe bestuursstijl zagen we ook terug in de manier waarop de P&C cyclus vorm was ingericht. Het college bereidde de begroting 2023 voor, informeerde de Raad over alle financiële ontwikkelingen en reikte een instrument aan om keuzes te maken door de Raad. Mede door de hoge inflatie, de oorlog in Oekraïne en steunpakketten van de Rijksoverheid volgt nieuwe financiële informatie elkaar in korte tijd op. Daar kwam bij dat in de meicirculaire 2022 een nieuw verdeelmodel voor de Algemene Uitkering werd geïntroduceerd. De impact op onze begroting van deze volatiliteit is groot en er is moeilijk op te sturen. Dit zien we ook weer terug in deze jaarstukken. Ten opzichte van de slotwijziging 2022 houden we circa 8 miljoen extra over. Dit zijn wel nagenoeg allemaal weer ‘incidentele’ voordelen en zorgen dus niet voor een structureel beter saldo van de begroting 2024 en verder. 
In de rest van deze jaarstukken leest u een uitgebreidere analyse van het financiële resultaat 2022 en is zichtbaar welke beleidsinhoudelijke resultaten in 2022 werden geboekt.

Veel leesplezier! 

In 2022 werden verdere resultaten geboekt op basis van het collegeprogramma 2018-2022 ‘Lansingerland doet ‘t’. Na de verkiezingen in maart werd een nieuwe coalitie gevormd met een coalitie akkoord op hoofdlijnen. Uitwerking van dit akkoord in o.a. werkprogramma college 2022 - 2026 vond in de 2e helt van 2022 plaats en begin 2023 trad het college hiermee naar buiten. Ondanks de diverse onverwachte opgaven (denk aan opvang Oekraïne, de asielcrisis en energiecrisis) en de keuzes in capaciteit die we dan moeten maken zijn er genoeg aansprekende resultaten gehaald in 2022.

In januari 2023 stelde het college het werkprogramma van het College vast: de vertaling van het coalitieakkoord ‘Samen verantwoord verder’. Het programma bevat de concrete acties en bijbehorende planning om de ambities uit het coalitieakkoord te realiseren. Het college legt aan de gemeenteraad verantwoording af over het werkprogramma bij de jaarstukken en de begroting (als vast onderdeel van de P&C cyclus). De jaarstukken die nu voorliggen gaan over het boekjaar 2022: het jaar waarin verkiezingen en coalitieonderhandelingen plaatsvonden en het college het werkprogramma ontwikkelde. 

Financieel gezien was 2022 een positief jaar. Na twee jaar  Corona was 2022 het jaar dat we weer terug gingen naar een open samenleving. Na de coronacrisis ontstond echter een volgende crisis, namelijk de oorlog in Oekraïne. Deze oorlog had een grote impact op onze bedrijfsvoering en financiën, aangezien wij als gemeente een deel van de opvang dienden te organiseren. Ondanks deze extra opgaaf behaalden wij een positief resultaat van €11,9 miljoen positief. Dit wijkt € 8,0 miljoen positief af ten opzichte van de slotwijziging waarbij wij verwachtte een positief resultaat te behalen van € 3,9 miljoen. De uitleg hiervan is opgenomen in het samenvattend financieel resultaat hierna.

Evenals voorgaand jaar hebben wij de kosten en opbrengsten die gerelateerd kunnen worden aan de Corona crisis verrekend met de reserve crisismaatregelen. De kosten die wij maakten voor de opvang van Oekraïners hebben wij volledig vergoed gekregen vanuit het rijk. Om eventuele tegenvallers daarin op te vangen besloot uw raad in 2022 wel een bestemmingsreserve te vormen van €1 miljoen.

Voor het handhaven van deze financiële positie van Lansingerland volgen wij de in het coalitieakkoord onderschreven pijlers:
• structureel sluitende begroting;
• voldoende weerstandsvermogen afgezet tegen de risico’s;
• afname van de schulden naar neutraal niveau.

Het weerstandsvermogen geeft aan of de gemeente in staat is om financiële tegenvallers op te vangen zonder de noodzaak om direct te bezuinigen en/of de lokale lasten te verhogen. Met een ratio weerstandsvermogen van 1,6 (2021: 2.2) is Lansingerland hiertoe in staat. De ratio van 1,6 ligt iets hoger dan oorspronkelijk begroot voor eind 2022 (1,5). Dit komt vooral doordat de jaarrekeningen 2021 en 2022 een overschot kennen en het feit dat de Raad in 2022 besloot de investering in het Cultuurhuis te dekken uit de reserve Eneco in plaats van de Algemene reserve. De ratio ligt daarmee eind 2022 binnen de bandbreedte van de door de raad gewenste marge 'ruim voldoende' (tussen de 1,4 en 2,0), waarbij de Raad streeft naar een ratio van 1,7.

De netto schulden zijn met € 18 miljoen gedaald wat met name de langlopende schulden betreft. De verdere daling zet zich naar verwachting in 2023 en 2024 voort. De netto schuldquote komt nu uit op 18% (2021: 20%). Conform de signaleringswaarde opgesteld door de Provincie Zuid-Holland valt deze waarde van de netto schuldquote in de categorie minst risicovol(<90%). 

De reserves daalden in 2022 met circa €8,9 miljoen. Deze daling werd voornamelijk veroorzaakt door uitname van de reserves als gevolg van de oplopende verliezen van grondexploitaties en terugnames van winstnames op bijvoorbeeld Wilderszijde. De stijging van de bouwkosten werkt hard door in de resultaten van onze grondexploitaties waardoor deze zijn verslechterd ten opzichte van 2021.

Evenals voorgaand jaar zien wij dat Lansingerland in voldoende mate vet op de botten heeft voor de komende jaren. Maar dat is wel incidenteel van karakter. Zorgpunt blijft het structureel in evenwicht zijn van de baten en lasten, ook voor onze gemeente. Bij de komende begrotingen is het onverkort van belang om kritisch te blijven kijken naar wat wij lokaal kunnen doen en daarbij de nodige maatregelen te treffen om in de toekomst financieel solide te blijven.