Programma 4: Sociaal Domein

Lasten (€4.454.000 voordeel)
Opvang ontheemde Oekraïners (€3.375.000 voordeel)
De richtlijn tijdelijke bescherming (RTB) loopt tot 4 maart 2026 en het vervolg hiervan is gezien de landelijke ontwikkelingen nog onzeker. Bij een verlenging lopen de kosten en inkomsten langer door waardoor dit verschil minder groot is. Zodra er meer bekend is, informeren wij de raad.

Decentralisatie-uitkering Spreidingswet en Meerkosten Oekraïne (€110.000 voordeel)
De decembercirculaire 2024 leverde ten opzichte van de septembercirculaire 2024 een voordeel, waarvan €110.000 als gevolgen van de decentralisatie-uitkeringen Spreidingswet (€59.000) en ‘Meerkosten Oekraïne Sociaal Domein’ (€51.000). Bij de jaarrekening 2024 hevelden we deze middelen over naar 2025.

Wet inburgering (€1.165.000 voordeel)
Per 1 januari 2026 valt deze taak onder het beleidsveld 4.3 Participatie. Hierdoor ontstaat er per 2026 een voordeel op dit beleidsveld.

Bouw- en woonrijp maken Noordpolder t.b.v. tijdelijke flexwoningen (€290.000 nadeel)
De gemeenteraad gaf in 2024 onder voorwaarden akkoord op het investeringsvoorstel bouw- en woonrijp maken van de Noordpolder voor tijdelijke flexwoningen (BR2400061). De kapitaallasten die hieruit voortvloeien, bedragen €290.000 per jaar en met een afschrijvingstermijn van vijftien jaar.

Overige verschillen (€94.000 voordeel)
Het verschil van €94.000 voordelig bestaat uit één of diverse kleinere afwijkingen en valt onder de €200.000, en wordt daarom niet verder toegelicht.

Baten (€5.286.000 nadeel)
Opvang ontheemde Oekraïners (€4.543.000 nadeel)
De richtlijn tijdelijke bescherming (RTB) loopt tot 4 maart 2026 en het vervolg hiervan is gezien de landelijke ontwikkelingen nog onzeker. Bij een verlenging lopen de kosten en inkomsten langer door waardoor dit verschil minder groot is. Zodra er meer bekend is, informeren wij de raad.

Wet inburgering (€700.000 nadeel)
Per 1 januari 2026 valt deze taak onder het beleidsveld 4.3 Participatie. Hierdoor ontstaat er per 2026 een voordeel op dit beleidsveld.

Overige verschillen (€43.000 nadeel)
Het verschil van €43.000 nadelig bestaat uit één of diverse kleinere afwijkingen en valt onder de €200.000, en wordt daarom niet verder toegelicht.

Reservemutaties (€1.331.000 voordeel)
Bouw- en woonrijp maken Noordpolder t.b.v. tijdelijke flexwoningen (€260.000 voordeel)
De gemeenteraad gaf in 2024 onder voorwaarden akkoord op het investeringsvoorstel bouw- en woonrijp maken van de Noordpolder voor tijdelijke flexwoningen (BR2400061). De afschrijving die hieruit voortvloeit en welke we onttrekken uit de kapitaallastenreserve, bedraagt €260.000 per jaar en met een termijn van vijftien jaar.

Decentralisatie-uitkering Spreidingswet en Meerkosten Oekraïne (€110.000 nadeel)
De decembercirculaire 2024 leverde ten opzichte van de septembercirculaire 2024 een voordeel, waarvan €110.000 als gevolgen van de decentralisatie-uitkeringen Spreidingswet (€59.000) en ‘Meerkosten Oekraïne Sociaal Domein’ (€51.000). Bij de jaarrekening 2024 hevelden we deze middelen over naar 2025.

Opgave opvang Nieuwkomers (€1.181.000 voordeel)
In 2025 stortten we het exploitatieoverschot van de specifieke uitkering Bekostigingsregeling opvang ontheemde Oekraïners in de bestemmingsreserve Opgave opvang Nieuwkomers.

Lasten (€1.335.000 nadeel) 
Indexatie (€1.260.000 nadeel)
Indexeren zorgkosten (lokaal en GRJR) met de Overheidsbijdrage in de Arbeidskostenontwikkeling index (OVA) van 4,2%. Indexeren subsidies/uitvoeringskosten GRJR met 5,2% op basis van regionale afspraken.

Ombuiging Kansrijk opgroeien (€1.090.000 voordeel)
Op basis van de vastgestelde Perspectiefnota 2026, versoberen wij het aanbod in de sociale basis door € 840.000 minder uit te geven. Het gaat onder andere om stoppen met preventieve hulp aan kinderen met beginnende problematiek, maatjesprojecten en ondersteuning aan kwetsbare gezinnen. We stoppen met de preventie trainingen voor jeugdigen.  

Herijking taakstelling jeugdhulp (€647.000 nadeel)
De in de begroting 2024 structureel opgenomen taakstelling van € 1,64 miljoen is deels gerealiseerd. Het restant van de taakstelling a € 900.000 is op basis van nieuwe inzichten onderbouwd.

Jeugd GRJR (€680.000 nadeel)
We zien op basis van de trends een forse stijging op perceel B/ behandeling met verblijf. Vanuit andere zorgvormen zijn er zijn een aantal kinderen doorgestroomd naar deze zorg en omdat dit zeer dure trajecten zijn kan een kleine stijging van de vraag zorgen voor een relatief grote stijging van de kosten. In de prognose bij de perspectiefnota is de begroting op perceel E fors naar beneden bijgesteld. In de meest recente prognose is het voordeel op perceel E/ambulant minder groot dan eerder gedacht, omdat we een lichte stijging zien in het aantal kinderen dat specialistische GGZ nodig heeft. Hier staat tegenover een verwacht voordeel op LTA en voordeel op de overige percelen. Dit resulteert in een nadeel van €680.000.

Eenmalige bijdrage verbouwing CJG (€190.000 voordeel)
Betreft bijdrage voor eenmalige verbouwing CJG en is in 2025 verwerkt in de Zomerrapportage. Deze is niet meer van toepassing in 2026.

Overige verschillen (€28.000 nadeel) 
Het verschil nadelig bestaat uit één of diverse kleinere afwijkingen en valt onder de €200.000, en wordt daarom niet verder toegelicht.

Baten (€68.000 nadeel)
Het verschil van € 68.000 nadelig bestaat uit één of diverse kleinere afwijkingen en valt onder de € 200.000, en wordt daarom niet verder toegelicht.

Reservemutaties (€699.000 nadeel)
Geen onttrekking ten behoeve van jeugd (€ 774.000 nadeel)
In 2026 is geen onttrekking aan de reserves meer voorzien ten behoeve van jeugd. Dit betekent een nadeel van € 774.000.

Overige verschillen (€ 75.000 voordeel)
Het verschil van €75.000 voordelig bestaat uit één of diverse kleinere afwijkingen en valt onder de € 200.000, en wordt daarom niet verder toegelicht.

Lasten (€2.912.000 nadeel)
Uitkeringen (€503.000 nadeel)
Het aantal aanvragen voor bijstandsuitkeringen stijgt naar verwachting de komende jaren, met daarbij ook een toename van het aantal inwoners met meervoudige hulpvragen, onder andere als gevolg van de taakstelling statushouders, de instroom van de groep die voorheen een Wajong kreeg toegekend en wijzigingen in de bevolkingssamenstelling. Verder zien we veel jongeren die een uitkering aanvragen en bestaat het huidige bestand voor een groot deel uit mensen met een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt, die we dus niet op korte termijn naar werk kunnen bemiddelen.

Daarnaast stelt het CPB in het Centraal Economisch Plan (februari 2025) dat de werkloosheid oploopt naar 4% in 2026. De arbeidsmarkt is in 2025 krap gebleven; ondanks de krimp van de economie bleef de werkgelegenheid groeien. Met vertraging verwacht het CPB echter toch een toename van de werkloosheid, wat onder normale omstandigheden na 2025 een landelijke stijging van het aantal bijstandsuitkeringen betekent.

Wet inburgering (€2.277.000 nadeel)
Deze taak valt per 1 januari 2026 onder het beleidsveld 4.3 Participatie. Tot en met 2025 viel dit onder beleidsveld 4.1 Samenleving. Daar worden de lasten dan ook verantwoord. Hierdoor ontstaat er eenmalig een verschil.

Overige verschillen (€132.000 nadeel)
Het verschil van €132.000 nadelig bestaat uit één of diverse kleinere afwijkingen en valt onder de €200.000, en wordt daarom niet verder toegelicht.

Baten (€1.949.000 voordeel)
Uitkeringen (€315.000 voordeel)
Voor het BUIG-budget (inkomsten) gaan we uit van de raming van LIAS BUIG. De bijstelling van het budget leidt vooralsnog tot een negatief effect op lasten- en batenniveau. Wanneer de definitieve BUIG 2026 is gepubliceerd, volgt een (definitieve) bijstelling van de BUIG. De gemeente neemt diverse maatregelen (BR2400047) om de tekorten op de BUIG-gelden terug te dringen.

Wet inburgering (€1.637.000 voordeel)
Deze taak valt per 1 januari 2026 onder het beleidsveld 4.3 Participatie. Tot en met 2025 viel dit onder beleidsveld 4.1 Samenleving. Daar worden de lasten dan ook verantwoord. Hierdoor ontstaat er eenmalig een verschil.

Overige verschillen (€3.000 nadeel)
Het verschil van €3.000 nadelig bestaat uit één of diverse kleinere afwijkingen en valt onder de € 200.000, en wordt daarom niet verder toegelicht.

Lasten (€575.000 nadeel)
Huishoudelijke hulp (€534.000 nadeel)
De stijging is een gevolg van verschillende zaken: met de aanbieders zijn afspraken gemaakt over het jaarlijks indexeren van de tarieven, bijvoorbeeld voor de stijgende kosten die zij maken voor hun personeel. Daarnaast zien we een toename van het gebruik van de voorziening. Het grootste deel van de gebruikers van Hulp bij Huishouden zijn ouderen. Het aantal ouderen neemt toe en ze blijven steeds langer thuis wonen. Zij hebben in toenemende mate ondersteuning nodig om thuis te blijven wonen.

Overige verschillen (€41.000 nadeel)
Het verschil van €41.000 nadelig bestaat uit één of diverse kleinere afwijkingen en valt onder de € 200.000, en wordt daarom niet verder toegelicht.

Baten (€9.000 voordeel)
Het verschil van €9.000 voordelig bestaat uit één of diverse kleinere afwijkingen en valt onder de € 200.000, en wordt daarom niet verder toegelicht.