Uitvoering begroting 2022
Voor u ligt de Zomerrapportage 2022. De zomerrapportage is een tussentijdse afwijkingenrapportage. Met dit document geven wij inzicht in de begrotingsuitvoering over het boekjaar 2022 en actualiseren wij de Begroting 2022-2025 op basis van de financiële en beleidsmatige afwijkingen. Het betreft mutaties die reeds zijn gerealiseerd met als peildatum 1 april jl., dan wel mutaties die in de loop van het jaar worden voorzien op grond van prognoses. Het resultaat van de zomerrapportage heeft het karakter van een momentopname waarbij bijsturing gedurende het jaar nog mogelijk is. De structurele effecten van de Zomerrapportage 2022 worden geduid in de Kadernota 2023 en worden vervolgens verwerkt in de Begroting 2023-2026.
De raad heeft eerder de behoefte uitgesproken om de zomerrapportage voor het zomerreces te behandelen. Op die manier is tijdige bijsturing mogelijk. Met de Zomerrapportage 2022 geeft het college gehoor aan de wens van de raad om sneller deze afwijkingenrapportage te presenteren met daarbij de consequentie dat begrotingsuitvoering niet het gehele eerste halfjaar betreft. Op basis van de eerste drie maanden hebben we een prognose gemaakt voor uitvoering in 2022. Afwijking groter dan € 100.000 worden in ieder geval toegelicht.
Coronacrisis
Hoewel in de loop van het begin van dit jaar de maatregelen om de Coronacrisis tegen te gaan zijn afgeschaald, en nu geheel zijn ingetrokken, is een behoedzame opstelling wel op zijn plaats. Er zijn aan het begin van dit jaar nog extra kosten gemaakt die gerelateerd zijn aan de Coronacrisis. Het is nu richting zomer nog te vroeg om te stellen dat Corona, of juist weer nieuwe varianten, niet meer de kop op zullen steken. Om die reden heeft het college bij de jaarrekening aangegeven de Reserve Crisismaatregelen nog voor 2022 te willen aanhouden. In de Begroting 2022-2025 is de Septembercirculaire 2021 verwerkt bij de 1e Begrotingswijziging 2022. De effecten van de Decembercirculaire 2021 en de berichtgeving van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de compensatie uit hoofde van de Coronacrisis die betrekking hebben op 2022 zijn in deze zomerrapportage meegenomen en worden toegelicht bij de Algemene Dekkingsmiddelen. Het college zal u separaat per brief informeren over de meerjarige effecten van de Meicirculaire 2022 indien relevant over de zaken die het uitvoeringsjaar 2022 betreffen.
Investeringen
Zoals de raad eerder als wens heeft uitgesproken tussentijds geïnformeerd te willen worden over de voortgang bij de investeringen, bevat de Zomerrapportage 2022 wederom een overzicht van de bijgestelde faseringen van de investeringen én een overzicht van de realisatie van de investeringen. Het Meerjaren Investerings Plan (MIP) is geactualiseerd en de effecten voor 2022 zijn in deze rapportage verwerkt (aanpassing van de kapitaallasten), alsook de aanpassing van het investeringskrediet. Daar waar een verhoging van het eerder gevoteerd investeringskrediet nodig is, lichten wij dat toe. Dat geldt ook voor de eventueel noodzakelijke voorbereidingskredieten. Nieuwe investeringen en het daarbij passende investeringskrediet leggen wij u bij de komende begroting voor.
Gedurende het jaar 2022 zien wij nog steeds een goede financiële uitgangspositie van de gemeente Lansingerland. We hebben de afgelopen jaren een zeer solide weerstandsvermogen opgebouwd. Dit is mede als gevolg van de verkoop van de Eneco-aandelen, waarvan de opbrengst voor het overgrote deel nog niet is bestemd. Dat biedt ons vele mogelijkheden om voor komende jaren te voorzien in investeringen en voorzieningen die goed zijn voor onze burgers, bedrijven en instellingen. Het door de raad vastgestelde toetsingskader Investeringen Enecogelden is daarbij handzaam.
Investering in Cultuurhuis Casa Cadanza
Uw raad is onlangs per brief (U22.00392) geïnformeerd over mogelijke bijstelling van het investeringskrediet Cultuurhuis als gevolg van stijgende bouwkosten. Normaal gesproken zou een dergelijke bijstelling, net als andere kredieten, verwerkt worden in de actualisatie van het MIP en landen in deze zomerrapportage. Uw raad besloot middels amendement A2020-01 dat bij een afwijking groter dan 1% van het gevoteerde krediet deze afwijking middels separaat voorstel aan uw raad wordt voorgelegd. Momenteel bereidt het college dit raadsvoorstel voor en dit volgt na het zomerreces.
Recente ontwikkeling: vluchtelingenstroom
De afwikkeling van de Coronacrisis maar vooral de recente ontwikkelingen die geleid hebben tot een vluchtelingen stroom die voor Nederlandse begrippen ongekend is, stellen ons voor wat betreft het sociaal domein voor nieuwe en grote uitdagingen. Die zullen nog tot financiële implicaties voor 2022 leiden, maar de omvang daarvan is op dit moment nog niet te duiden. Waar wij nu voor staan is dat de opgaven en capaciteit op gespannen voet staan en dat prioritering noodzakelijk is.
De gevolgen van de pandemie en van de vluchtelingenstromen leiden tot nieuwe financieringsstromen en vragen steeds weer om een aanpassing van onze inzet en aanpak. Voorbeelden daarvan zijn:
- Opvang nieuwkomers (ontheemden en asielzoekers)
Begin 2022 zijn we geconfronteerd met een stroom vluchtelingen (ontheemden) uit Oekraïne. Lansingerland heeft hierin haar verantwoordelijkheid genomen. Er is een gemeentelijke opvang gerealiseerd in samenwerking met inwoners, ondernemers en het maatschappelijk middenveld. Een deel van de vluchtelingen is terecht gekomen in de particuliere opvang. Inmiddels waren wij ook gestart met het gebruiksklaar maken van een tijdelijke COA-locatie voor asielzoekers. Na inhuizing van alle nieuwkomers begint een traject van het regelen van allerlei praktische zaken. Het gaat onder andere om inschrijving, veiligheid, onderwijs, werk en inkomen, zorg en welzijn, afhankelijk van de juridische status van de bewoner (een vluchteling heeft een andere juridische status dan een ontheemde). Alles bij elkaar vraagt de opvang van de nieuwkomers veel ambtelijke inzet. Dat zal leiden tot vertraging en het maken van keuzes voor het lopende beleid en beleidsontwikkelingen.
Financieel gaat het om aanzienlijke lasten, waar inkomsten vanuit het rijk tegenover zullen staan, maar de omvang daarvan is nog niet bekend.
- Overgehevelde budgetten
De gemeente heeft in 2020 en 2021 voor meerdere beleidsvelden extra budget ontvangen voor het opvangen van de gevolgen van de pandemie. Daarnaast hebben we bij de decembercirculaire 2021 budget ontvangen om de gevolgen van de toeslagenaffaire op te vangen. Een groot deel van deze budgetten is overgeheveld naar 2022. De besteding ervan vraagt tijd en ambtelijke capaciteit.
-Krapte op de arbeidsmarkt heeft gevolgen voor de uitvoering
Ook de huidige krapte op de arbeidsmarkt zorgt ervoor dat we ondanks voldoende budget niet alle voorgenomen activiteiten kunnen uitvoeren.
Op dit moment brengen we de consequenties van de toestroom van vluchtelingen en van de overgehevelde budgetten in kaart in relatie tot de voorgenomen activiteiten en de beschikbare capaciteit voor het lopende jaar. We verwachten dat er (voornamelijk in programma 4) in 2022 incidenteel budget overblijft. Waar dat precies zal zijn kunnen we nu nog niet zeggen. Het college komt met de financiële effecten hiervan terug in de slotwijziging 2022.
Tot slot
Het totaal van de noodzakelijke mutaties in 2022 komt uit op een negatief saldo van ca. € 2,4 miljoen. De vastgestelde Begroting 2022 kende een overschot van € 1,4 miljoen in 2022. Daarmee is de begrotingsstand na deze zomerrapportage ca. € 1,1 miljoen tekort. Het college kiest er voor om, net als het vorig jaar, om dit ‘tussenresultaat’ niet direct met de Algemene Reserve te verrekenen. Als reden voeren wij aan dat de uitvoering van de begroting in het komende halfjaar van grote invloed is op het daadwerkelijke gerealiseerde resultaat over het gehele jaar. Bovendien zou een tussentijdse verrekening met de Algemene Reserve de ratio weerstandvermogen virtueel kunnen beïnvloeden, hetgeen verwarrend kan werken.
Leeswijzer
De Zomerrapportage 2022 begint met een samenvatting van de financiële uitkomsten. Vervolgens presenteren we per programma de afwijkingen, die gebaseerd zijn op eventueel bijgestelde prognoses, en voorgestelde begrotingswijzigingen. Alle afwijkingen met een omvang van meer dan € 100.000 worden daarbij toegelicht. In de tabellen zijn voordelen voor de begroting positief; negatieve bijstellingen voor de begroting geven we aan met een minteken (-). Als bijlage is een overzicht van het MIP toegevoegd met daarin de verschuivingen in lopende investeringen en de realisatie van de lopende investeringen weergegeven.